door Yosé Höhne Sparborth
We komen met ons vijven vanuit Sulaymaniyah aan in Sikanian bij Kirkuk, en bisschop Mirkis ont-vangt ons lachend: “Kijk, daar komt Antarctica!”
Hij heeft gelijk. Wij: Pater Jens, Zuster Friederike, twee Indische zusters en ik staan er stevig ingepakt bij. In Sulaymaniyah viel de winter ineens binnen. Hier in Kirkuk schijnt de zon warm. Zegt de man: “Ja het is hier altijd vijf graden warmer.” Dat weet ik, ik reisde vaker heen en weer. Maar nu is dat onzin. Het is hier minstens tien graden warmer vandaag. De weerkaart wordt erbij gehaald: 12 graden verschil!
We zijn gekomen voor de inwijding van de woning van drie andere Indische zusters die in deze voorstad van Kirkuk de grote school gaan leiden die er is gebouwd. 26 oktober zijn ze in de woning getrokken, die ziet er fraai uit. Ook de pastoor van de parochie in dit gebied, Abuna Ayan, heeft een woning in deze school; de twee woningen zijn bijeen gebouwd. Abuna Ayad is er zelf niet, moest naar zijn zieke vader, maar zijn zoon staat dapper te stralen bij deze gelegenheid. Vier priesters sterk waaronder een aartsbisschop worden alle kamers gezegend. Tegen zoveel priesterlijke overmacht lijkt mij geen onkruid gewassen, dus hier moet alles voorspoedig gaan! Wij gas-ten gaan daarna door de hele school dwalen; alleen Friederike was er nog nooit.
Dit project heb ik vanaf 2014 zien groeien. Het is een zeer fraai gebouw geworden, van begin tot eind goed nagedacht over details, en zeer praktisch ingericht. Er zijn vijf lokalen van meubels voorzien, de rest komt nog. Het plan is om nu alvast met allerlei cursussen te beginnen, en dan komend schooljaar te beginnen met de klassen.
In deze situatie: een groot complex bouwen te midden van nog aanslagen (2011-2014), ISIS (2014-2017) en onzekere migratiebewegingen van die miljoenen ontheemden – in deze situatie groeien de bomen sneller dan de bouwplannen. De 3000 bomen die bisschop Mirkis in dit Sikanian langs de straten liet planten, die staan er al stralend bij. De school gaat nu beginnen met leven, 2022.
2014 woonden er honderd christelijke families, nu zijn er 300 christelijke families. Bisschop Mirkis mikt erop, dat Sikanian de belangrijkste plek hier wordt voor de Chaldeeuwse kerk, in plaats van Kirkuk. De grond is veel betaalbaarder, de plek is veel bereikbaarder, niet dat gigantische verkeer.
Pater Jens vraagt even of hij op een soort Ankawa hoopt, de christelijke tweelingstad van Erbil, maar dan wordt Mirkis bijna boos: “Absoluut geen ghetto! Bovendien, Ankawa kent nu 52 hotels, het is een wijk van superrijken geworden. Sikanian is eenvoudige middenklasse, daar horen we als kerk thuis. Alsjeblieft geen christelijk ghetto, noch een economisch ghetto!”
De grote wijk die hier nieuw werd gebouwd vanwege de enorme toestroom aan vluchtelingen en IDP’s, daar zullen de meeste leerlingen vandaan gaan komen. Tegen de horizon is nog een wijk in aanbouw want lang niet alle tentenkampen zijn voorbij, en voor velen van die vluchtelingen is er niets om naar terug te keren.
December 2014 was er een diep gat in de grond. Patriarch Sako, als bisschop nog, was al begonnen met graven voor een nieuwe kerk, maar nog zonder bouwplan. Mirkis erfde dat en zorgde voor een bouwplan. Daar kwam de vraag van de gouverneur bij voor een scholencomplex, vanwege die wijk in aanbouw. De school is dus klaar. Dat oorspronkelijke gat werd groter gemaakt, daar is nu, half in de grond gebouwd, een prachtige grote feestzaal gemaakt. Om te verhuren ook voor bruiloften en partijen in toekomst. Mirkis gaat ervan uit dat zijn opvolger over vijf jaar inkomsten krijgt uit dit soort dingen, en niet meer in buitenlanden hoeft te bedelen.
Die grote zaal is al voor feesten gebruikt; Kerst en Pasen viert de geloofsgemeenschap hier vanwege de grotere ruimte. En nu in Coronatijd zijn alle Misvieringen hier, want er kan goed afstand worden gehouden. Het plan is, dat boven deze zaal in toekomst de kerk wordt gebouwd. “Maar dat is voor mijn opvolger, ik stop met bouwen!”
Pater Jens lacht en dan wordt het laatste bouwwerk genoemd. Vlak bij de grote markt van Kirkuk had het bisdom een lap grond, daarop wordt nu een markthal gebouwd om die in kleine partjes te verhuren aan kooplui. Dat zullen toekomstige inkomsten zijn, zoals ook uit een carwash die drie jaar geleden werd gebouwd toen in kerkelijke grond vlak bij een autoweg een diepe grote waterbron werd ontdekt. Die lapjes grond lagen als erfenissen van overleden kerkleden in een la, en worden de basis voor de economische zelfredzaamheid in de toekomst. Want behalve dat 2/3 van de christenen tussen 1991 en 2017 uit Irak verdween, waren het voor een deel ook de meest vermogenden die naar buitenlanden vertrokken. Werken aan selfsupporting is dus werken aan de toekomst. Zover is het nog niet, bisschop Mirkis zucht even als het over de geldzorgen gaat. Ook langs andere wegen werd me al bevestigd dat die selfsupporting er echter wel aan gaat komen. Sikanian is voor bisschop Mirkis zelf vooral de bevestiging dat zorgen voor goed onderwijs en goede relaties met de moslimburen de christenen in het land kan houden. Dat is uiteindelijk zijn grootste drijfveer.
Dit grote complex hier in Sikanian zal mogelijk het centrum van deze voorstad worden. De omvang valt best op. En dan hoort er tegenwoordig nog die speeltuin bij die twee jaar geleden door de gouverneur werd overgedaan aan Abuna Ayad. Dat stelt het onderhoud veilig van deze openbare speeltuin. De samenwerking tussen gouvernement en bisdom ziet er hier uit als een win-winsituatie voor iedereen. Nieuw is, dat bisschop Mirkis zusters uit een buitenland haalde voor de leiding van de school. De Dominicanessen hebben hun handen te vol aan eigen wederopbouw en hervestiging van klooster en scholen in Erbil en Caracosh, die christelijke stad vlak bij Mosul. Zij waren door zeer zware verliezen geraakt dankzij ISIS.
Deze zusters komen uit India, een grote congregatie met veel ervaring in de samenwerking met moslims. Sinds 3 jaar zijn de zusters er al, met als belangrijkste taak Arabisch leren. De twee die in Sulaymaniyah leven, wachten nog op hun project, en leren intussen tevens Koerdisch. En, sinds kort: rijlessen om in het dwaze overspannen verkeer van Sulaymaniyah geen ongelukken te bouwen. Zij hopen in januari op hun bestemming aan te komen, het Mercy House, voor de opvang van bejaarden die alle kinderen in buitenlanden hebben.
Lees ook: Van onze partners in Kirkuk en Sulaymaniyah
