Augustijn – exegeet – docent – predikant / voorganger – pelgrim
(in die volgorde!, aldus zijn gedachtenisprentje)
Joop Smit (1939) was augustijn en docent exegese (bijbelkunde) aan verschillende theologie-opleidingen. Vertrouwde Bijbelteksten las hij opnieuw met grote aandacht om de inspirerende kracht op het spoor te komen die van Jezus uitging en uitgaat. Zo konden de lezers weer Jezus zelf ontmoeten. Daarin slaagde hij in mijn ogen met glans. De zaak van de Bijbel behartigde hij in zijn docentschap, lezingen, cursussen en publicaties. Zo was hij echt een man van de Bijbel.
Een kenmerkend citaat van hem uit 1978: Uit alles blijkt dat Jezus de belichaming van Gods ruimhartigheid is en dat Hij met heel zijn leven voor Gods grootmoedigheid instaat. In zijn preken benadrukte hij iedere keer weer dat het evangelie goed nieuws is, licht en ruimte geeft. Zo was hij een echte leermeester in de Bijbel.
Vanaf 2000 was hij in de Utrechtse Johannes de Doper–Bernarduskerk een inspirerende voorganger met bevlogen preken en met hart voor deze geloofsgemeenschap. Door voor te gaan leerde hij de Bijbel nog persoonlijker en concreter uit te leggen. In november hield hij daar lezingen over het evangelie van het komende kerkelijk jaar. In 2009 maakte hij met een groep uit deze kerk een reis naar Israël. Daarnaast ging hij jarenlang voor in Werkhoven en in de Janskerk in Utrecht.
Joop Smit schreef rond 1980 drie boeken over de evangeliën. Na zijn pensionering in 2004 maakte hij lange pelgrimstochten, schreef hij een boek daarover en liet hij in vier boeken zien hoe ieder van de vier evangelisten met eigen accenten Jezus tekent. Ook in dit vierluik bracht hij Jezus naderbij voor de lezers. Vervolgens schreef hij over Paulus, over het onzevader en over de parabels (gelijkenissen) van Jezus.
Vanaf zijn komst in de Johannes de Doper–Bernarduskerk was hij mijn leermeester in de bijbel door zijn boeken, zijn overwegingen, zijn herhaalde inleidingen op het evangelie van het komende kerkelijk jaar en door onze persoonlijke communicatie over Bijbelteksten. Zo hielp hij mij om opnieuw de inspirerende kracht van Jezus op het spoor te komen.
De mensen van de Johannes de Doper–Bernarduskerk gemeenschap zullen zich hem herinneren als een inspirerende, bescheiden en belangstellende voorganger met hart voor deze geloofsgemeenschap en met bevlogen preken die ons raakten en waar we soms nog lang over nadachten.
In maart 2022 bleek hij acute leukemie te hebben. Via een chemokuur kon zijn leven gerekt worden, maar in december bleek die kuur uitgewerkt te zijn. Op zondag 11 december ging hij voor het laatst voor in de Johannes de Doper–Bernarduskerk.
Op 23 februari mocht ik hem voor het laatst ontmoeten. Hij overleed op vrijdag 10 maart 2023.
In mijn afgelopen 25 jaar in de parochie hebben drie priesters mij het meest geïnspireerd: pater Herman Piek, pastor Henk Oostendorp en pater Joop Smit. Nu ben ik hen alle drie kwijt, maar ze werken wel in mij door.
Hans Harmsen
