De komende weken zal u op katholiekutrecht.nl alle preken van de acht amateursprekers van de Preek van de Leek kunnen lezen. Deze preken zijn geïnspireerd in een tekst van de apostel Paulus. Deze week de preek van: Jan de Vries.
Paulus – 1 Korinthe – 9 – vers 24 tot en met 27
Spelregels
Bij het horen van de wedstrijd “lekenpreek” hoopte ik op een mogelijkheid om u te kunnen laten horen wat ik u zou mee willen geven op een zondagmorgen. Een vermaning? Een ondersteuning? Een noodkreet? U mag het zelf zo een etiket geven.
Om de competitie te kunnen doen, heeft de jury aan iedereen stuk gegeven uit een brief van Paulus. Natuurlijk een voor mij onbekend stuk, want als katholiek ben je toch niet zo goed thuis in de bijbel. Dat stuk gaat overigens ook over een competitie. Helaas of gelukkig –u mag dat zelf bepalen– zijn er vele vertalingen van in omloop, zodat er stof tot discussies is geweest en zal blijven. Ik heb gekozen om uit te gaan van de laatst bekende vertaling.
Ik lees in de slotzin mijn uitgangspunt: De spelregels, waar Paulus over zegt dat hij gediskwalificeerd wordt als hij de regels zou opstellen. In de andere stukken van zijn brief is hij daar overigens niet zo voorzichtig mee: Mag een vrouw zonder bedekking van het hoofd wel bidden? En een man met hoofddeksel? Ik gebruik dit bruggetje even om naar de kern van mijn overdenking te gaan: de spelregels van ons geloof. De tien geboden.
Ook daarvan zijn er meerdere versies in omloop. Ik ben alleen maar op de hoogte van de catechismus en degenen die aan Mozes zijn uitgereikt op de twee stenen tafelen. Daarbij verbaasde het mij zeer dat er niet twee tafelen van elk vijf geboden zouden zijn, maar één van drie geboden over God en één van zeven over de mens.
Het eerste gebod zou de kern moeten zijn. De kennismaking. Maar bij een steeds veranderende maatschappij, kan je moeilijk nu nog verkondigen dat het kenmerk van onze God is, dat hij de Joden uit Egypte heeft geleid. Het deel van de afgoden is overbodig en kan er dus uit. Ik zou willen voorstellen om dat eerste gebod om te zetten in: Ik ben de Heer, uw God. Ik ben er altijd geweest is en zal er ook altijd zijn.
Het tweede gebod is mijns inziens bij zowel de protestanten als de katholieken overbodig. Bij de katholieken mag je niet vloeken en bij de protestanten geen afbeeldingen maken. Als we ons realiseren dat de tien geboden MEDE een reactie is geweest op het gouden kalf en het geklaag van de Joden over hun omstandigheden, is het een gebod voor DIE TIJD. Eruit dus. Ruimte voor iets essentieels: U stelt zichzelf niet centraal in deze wereld, maar Mij of Mijn geboden en uw naasten.
Het derde gebod. De dag des Heren heiligen. Bedoelt God daarmee “verboden te werken en verplicht naar de kerk gaan”? Miljarden mensen weten niet eens wat een kerk is. Heiligen is eigenlijk niets anders dan “ helen”? Weer compleet maken, herstellen. Dan is het derde gebod gewoon: Wees er één dag per week bewust mee bezig, u te bezinnen, waartoe u hier op de aarde bent. (Dat kan middels gebed, maar ook met naastenliefde of goede werken).
Het vierde gebod. Eert uw vader en uw moeder. Soms gewoon onmogelijk en vaak ook lastig bij samengestelde gezinnen. Zullen wij het hier anders formuleren?
Waardeer de moeite die uw opvoeders hebben getroost, als zij van u een goed mens hebben willen maken, die er niet alleen voor zichzelf is.
Het vijfde gebod: Gij zult niet doden. Roept bij mij vragen op. Mag oorlog voeren wél? Mag de doodstraf wel? Mag je uit zelfverdediging wel iemand doden? Mag je voor de wetenschap honderden walvissen doden? Mag mishandelen wel? Mag abortus wel, als je door er één te doden de ander zijn leven redt? Laat ik het proberen groter te bezien: U zult geen fysiek of geestelijk geweld gebruiken tegen uw naaste, tenzij de strafwet u dat toestaat. Jezus vindt overigens ook dat men zich gewoon aan de wet moet houden.
Zesde gebod. Gij zult geen onkuisheid doen. Met ME TOO in het achterhoofd, echt weer van deze tijd. Ik wil het graag omzetten naar: Sex zonder wederzijdse liefde is alleen toegestaan tussen volwassenen, die daar, zonder dwang, uitdrukkelijk en onvoorwaardelijk in hebben toegestemd .
Zevende gebod. Gij zult niet stelen. Een Nederlandse bisschop heeft het al eens genuanceerd. Als je echt geen brood kunt kopen, mag je het pikken. Ik ga het omdraaien: U dient ervoor te zorgen dat uw naaste, die zonder succes probeert zijn dagelijks brood met eerlijke arbeid of uitkering te verdienen, dat niet hoeft te stelen.
Achtste gebod. Gij zult niet liegen. Maar als zelfs in de strafwet staat, dat je alles mag ontkennen, als je wordt verdacht van een misdaad, dan denk ik dat er iets moet staan over: verwar geen feiten met meningen: Bestempel niet iets als een feit, als het uw mening is en maak van een halve waarheid geen hele leugen, door er iets aan toe te voegen of weg te laten.
Negende gebod: Gij zult geen onkuisheid begeren. Vloeit eigenlijk voort uit het zesde gebod. Als echter in de genen van de mens de oerdrang tot voortplanting aanwezig is, is het soms een onmogelijke opgave. De excessen moeten eruit. Ik zou dus zeggen. U dient uw lusten te beteugelen, zodat ze aan anderen geen schade berokkenen.
Tiende gebod : Gij zult niet onrechtvaardig begeren wat uw naaste toebehoort. Rechtvaardig begeren mag dus wel? Onbegrijpelijk. Gewoon dus: Wees niet jaloers op een anderman’s geluk, relatie of bezit.
Ik hoop met bovenstaande overwegingen u wat handvatten te hebben gegeven om nog trotser te zijn op de christelijke overtuigingen. Misschien helpen ze om het anderen duidelijk te maken.
Ik kan alles symboliseren met deze ouderwetse vierkleurenbalpen. De maker heeft er een SOFT TOP op gemaakt om hem ook te kunnen gebruiken bij een mobieltje. Oude ideeën aanpassen om die te kunnen blijven gebruiken.
Waarom doen we dat niet bij ons geloof?
Tot slot wil ik God en u om vergiffenis vragen, als Hij of u is gekwetst door deze lekenpreek. Amen
Jan de Vries: Geboren in 1952, deze Tuindorper behoort tot de veteranen van de Pauluskerk.
Met dank aan de Preek van de Leek werkgroep
De prekers vanaf links: Fried Spelier, Wim Rozendaal, Leontine van Vliet, Jan de Vries, Eberhard Licht, Tineke Koenders en Len Borgdorff (Foto: Nico Plasmeijer).
