katholiekutrecht, auteur op St Martinusparochie Utrecht

In memoriam voor Joop Smit

Augustijn – exegeet – docent – predikant / voorganger – pelgrim

(in die volgorde!, aldus zijn gedachtenisprentje)

Joop Smit (1939) was augustijn en docent exegese (bijbelkunde) aan verschillende theologie-opleidingen. Vertrouwde Bijbelteksten las hij opnieuw met grote aandacht om de inspirerende kracht op het spoor te komen die van Jezus uitging en uitgaat. Zo konden de lezers weer Jezus zelf ontmoeten. Daarin slaagde hij in mijn ogen met glans. De zaak van de Bijbel behartigde hij in zijn docentschap, lezingen, cursussen en publicaties. Zo was hij echt een man van de Bijbel.

Een kenmerkend citaat van hem uit 1978: Uit alles blijkt dat Jezus de belichaming van Gods ruimhartigheid is en dat Hij met heel zijn leven voor Gods grootmoedigheid instaat. In zijn preken benadrukte hij iedere keer weer dat het evangelie goed nieuws is, licht en ruimte geeft. Zo was hij een echte leermeester in de Bijbel.

Vanaf 2000 was hij in de Utrechtse Johannes de Doper–Bernarduskerk een inspirerende voorganger met bevlogen preken en met hart voor deze geloofsgemeenschap. Door voor te gaan leerde hij de Bijbel nog persoonlijker en concreter uit te leggen. In november hield hij daar lezingen over het evangelie van het komende kerkelijk jaar. In 2009 maakte hij met een groep uit deze kerk een reis naar Israël. Daarnaast ging hij jarenlang voor in Werkhoven en in de Janskerk in Utrecht.

Joop Smit schreef rond 1980 drie boeken over de evangeliën. Na zijn pensionering in 2004 maakte hij lange pelgrimstochten, schreef hij een boek daarover en liet hij in vier boeken zien hoe ieder van de vier evangelisten met eigen accenten Jezus tekent. Ook in dit vierluik bracht hij Jezus naderbij voor de lezers. Vervolgens schreef hij over Paulus, over het onzevader en over de parabels (gelijkenissen) van Jezus.

Vanaf zijn komst in de Johannes de Doper–Bernarduskerk was hij mijn leermeester in de bijbel door zijn boeken, zijn overwegingen, zijn herhaalde inleidingen op het evangelie van het komende kerkelijk jaar en door onze persoonlijke communicatie over Bijbelteksten. Zo hielp hij mij om opnieuw de inspirerende kracht van Jezus op het spoor te komen.

De mensen van de Johannes de Doper–Bernarduskerk gemeenschap zullen zich hem herinneren als een inspirerende, bescheiden en belangstellende voorganger met hart voor deze geloofsgemeenschap en met bevlogen preken die ons raakten en waar we soms nog lang over nadachten.

In maart 2022 bleek hij acute leukemie te hebben. Via een chemokuur kon zijn leven gerekt worden, maar in december bleek die kuur uitgewerkt te zijn. Op zondag 11 december ging hij voor het laatst voor in de Johannes de Doper–Bernarduskerk.

Op 23 februari mocht ik hem voor het laatst ontmoeten. Hij overleed op vrijdag 10 maart 2023.

In mijn afgelopen 25 jaar in de parochie hebben drie priesters mij het meest geïnspireerd: pater Herman Piek, pastor Henk Oostendorp en pater Joop Smit. Nu ben ik hen alle drie kwijt, maar ze werken wel in mij door.

Hans Harmsen

Nieuws algemeen - 03/23/2023

In memoriam mgr. dr. Piet Rentinck

Woensdag 22 maart 23

Petrus Albertus Gerardus Rentinck, zo staat hij te naam in het doopboek. Voor familie, collega’s en vrienden Piet. Piet was een Utrechtenaar en op korte verblijven in Rome en Twente na heeft hij na zijn priesterwijding altijd in Utrecht gewoond.

Piet was een geleerde man. In Rome was hij gepromoveerd op een proefschrift over de pastorale zorg in het Antiochië van de vierde eeuw. De hoofdfiguur was de heilige Johannes Chrysostomos. Ik denk dat het beroemde boek van Frits van der Meer over “Augustinus de zielzorger” model heeft gestaan voor zijn studie over Johannes Chrysostomos en zo bevond zijn studie zich in goed gezelschap. Die twee kerkvaders bleven zijn interesse houden, zijn hele leven door. Ze drongen allebei ook diep door in zijn spiritualiteit. Piet was natuurlijk naar Rome gestuurd om docent te worden aan het seminarie, maar de tijden waren veranderd. Door de fusies van de theologieopleidingen was er plotseling geen behoefte meer aan een patristicus en had de bisschop daarop ook maar beperkte invloed. Misschien was het ook wel goed zo, want als Piet langdurig aan het woord was, vielen er af en toe ook mensen in slaap. Wie wakker bleef, werd echt beloond, want Piet had veel te zeggen, maar inderdaad, spannend was het niet altijd. Maar in de liturgie werkte het al anders: daar werkte zijn voordracht en zijn liturgische houding juist verstillend. “Die meent wat hij zegt en bidt ook zelf”, hoorde ik een keer als commentaar. Zo was het ook.

In 1978 kreeg Piet van kardinaal Willebrands de opdracht om te onderzoeken, of het bisdom er goed aan deed een eigen initiatief te ontwikkelen ten aanzien van de priesteropleiding en of het oprichten van een convict de goede keus zou zijn. Zijn onderzoek signaleerde dat er wel weerstand was bij een aanzienlijk aantal mensen, maar dat het toch goed was om het Ariënskonvikt op te richten voor de priesteropleiding. En zo gebeurde het. Het convict was inderdaad niet onomstreden, maar langzaamaan kreeg het steeds meer vertrouwen: men zag dat het niet de reactionaire opleiding werd die sommigen vreesden.

In 1979 begonnen Piet, zijn dierbare Tineke Dusseldorp en ik aan de klus, samen met zes studenten. Zeven jaar lang heb ik als inwonend medepriester Piet mogen meemaken als rector. Daar leerde ik zijn trouw kennen, zijn wijsheid, zijn vroomheid die echte vormvastheid was en zijn humor. Met name dat laatste is niet iedereen bekend. Toen Herman Finkers was opgehouden als columnist voor het bisdomblad Op Tocht, werd mij de vraag voorgelegd of ik de column over wilde en kon nemen. Toen ik daar geen kans toe zag en voorzichtig informeerde of men ook aan Piet Rentinck had gedacht, bleef het lang stil aan de andere kant van de telefoon. Nee, aan hem had men inderdaad nog niet gedacht. Piet was ook niet direct een cabaretier, zijn humor kwam meer aan het licht, wanneer hij ineens bijna per ongeluk een student of situatie zo schetste dat iedereen ineens in lachen uitbarstte. Student Harrold, die een lopend nieuwsbaken was heette plotseling The Harrold Tribune.

Daarna werd Piet van 1989 tot 2008 vicaris-generaal van het aartsbisdom. Kardinaal Simonis sprak eens over de vier kardinale deugden: prudentie/wijsheid, rechtvaardigheid, moed en maathouden. Hij vertelde dat een kardinaal ze niet hoefde te hebben als hij een vicaris-generaal had, die ze wel had. En ja, dat geluk had hij. Piet heeft bestuurd in de geest van kardinaal Willebrands en met volle instemming van kardinaal Simonis. Het heeft ertoe bijgedragen dat ons aartsbisdom nauwelijks gekweld werd door polarisatie. De bisdomraad werd opgericht, waardoor de dekens beter gehoord werden en zelf medeverantwoordelijk werden voor het te voeren beleid. Er werd een bisschoppelijk beleidsprogramma opgesteld, met als centrale gedachte, dat de kerk weer missionair moest worden, ook en misschien wel vooral aan de basis. Zonder dwang werd vervolgens een grote fusieronde uitgevoerd in het bisdom. Piet was er eerst niet voor, maar werd door de dekenale medewerkers en

medewerksters overtuigd dat het toch moest. Hij kon vrijwel iedereen overtuigen, dat dit goed was voor iedereen, dat het niet de bedoeling was om plaatselijke gemeenschappen op te heffen, maar om ze te helpen om met hulp van elkaar te blijven bestaan.

Al voor hij vicaris werd, was hij lange tijd ook de geestelijke begeleider van de communiteit van de zusters van het Cenakel, eerst in Soesterberg, later in Zuilen. De toenmalige Duitse overste van het klooster, zuster Maria Mitis, had met kardinaal Willebrands gesproken over de polarisatie die in haar communiteit gestalte kreeg door het werk van enkele Limburgse paters. Ze had hem gevraagd of hij ook een priester had van wie de zusters geen ruzie zouden krijgen. Kardinaal Willebrands heeft Piet Rentinck naar ze toe gestuurd en inderdaad: diepe vrede daalde over het klooster neer. Piet heeft aan de zusters graag en veel conferenties gegeven, over kerkvaders, over psalmen, over de evangelies en dat deed hem zelf ook goed. Tot zijn dood is hij het blijven doen.

In 2008 werd hij door kardinaal Eijk ontslagen als vicaris-generaal. Ik heb hem daar nooit over horen klagen. Wat hem wel pijn deed, was dat er afscheid werd genomen van zijn beleid ten aanzien van de plaatselijke geloofsgemeenschappen: hij had beloofd at die door de gefuseerde parochie eerder gesteund zouden worden dan dat men ze leeg zou willen zuigen ten gunste van de eucharistische centra. “Daar werden mijn beloften achteraf tot leugens gemaakt”, zei hij bedroefd. En als mensen dat ook suggereerden, bood hij als zijn excuus aan, dat hij deze koerswijziging voor onmogelijk had gehouden na het tweede Vaticaans Concilie.

Piet werd na zijn ontslag pastoor van de Utrechtse Martinusparochie, die op den duur bijna heel Utrecht zou gaan omvatten. Piet was een hele goede teamleider, die zijn teamgenoten van harte ondersteunde en de pastorale werkers en werksters voluit als collega’s in het pastoraat van Christus zag. En alle kardinale deugden bleven: trouw, wijsheid, verstandigheid, moed en gematigdheid en bovenal de grote deugden van geloof, hoop en liefde.

In 2014 ging hij met emeritaat. De eerste jaren bleef Tineke Dusseldorf het huishouden leiden, tot zij naar een verzorgingshuis moest en daar overleed. Hij bleef in de parochies en bij de zusters assisteren. Er kwamen ziektes bij: de nieren konden het niet meer aan zonder nierdialyse, de hersenpan moest worden gelicht voor een operatie, waarvan hij de gevolgen bijna niet aan leek te kunnen. En hij werd erg doof, zodat hij bijna niet op grotere bijeenkomsten meer verscheen. Maar al met al bleef hij overeind en genoot hij van stilte en gebed, het ontmoeten van vrienden bij een goed glas wijn en van zijn lieve en zorgzame familie. En natuurlijk bleef hij lezen: kerkvaders en goede theologische lectuur. Vorige week dinsdag was hij nog op een bijeenkomst van alle pastores die in Utrecht voorgaan in vieringen in de diverse kerken. Niet lang daarna is hij weggeslapen in de armen van God.

We hebben een bijzondere priester, een bijzonder mens mogen meemaken. We bidden tot de barmhartige God: moge hij rusten in uw vrede. Amen.

pastor Jozef Wissink

Nieuws algemeen - 03/22/2023

Voormalig rector en vicaris-generaal P. Rentinck overleden

Te Utrecht is op 16 maart 2023 in de Heer overleden de zeereerwaarde heer Petrus Albertus Gerardus Rentinck, priester van het Aartsbisdom Utrecht. Piet Rentinck werd geboren te Utrecht op 9 juli 1939. Na zijn priesterwijding op 19 juli 1964 studeerde hij theologie te Rome. Vanaf 1 oktober 1969 was hij kapelaan in de H. Nicolaasparochie te Denekamp en vervolgens vanaf 15 oktober 1971 functionaris voor kadervorming en volwassenen-catechese in het dekenaat Utrecht. Per 20 februari 1979 werd hij benoemd tot rector van de Priesteropleiding Ariënskonvikt. Met ingang van 1 oktober 1981 werd hij tevens benoemd tot pastor en deservitor van de Emmausparochie te Utrecht.

Per 21 september 1983 werd hij tevens benoemd tot lid van het team voor de opleidingen van de bisdommen Utrecht en Groningen. Met ingang van 1 januari 1984 kwam hij volledig in dienst van het Aartsbisdom Utrecht voor de priester- en diakenopleiding. Per 1 januari 1989 werd hij tevens benoemd tot vicaris-generaal. Met ingang van 16 oktober 1992 werd hij eervol ontslagen als rector van het Ariënskonvikt en als verantwoordelijke voor de diakenopleiding. Van 1 april 1994 tot 1 november 1997 was hij naast zijn taak als vicaris-generaal tevens officiaal. Per 1 maart 2008 werd hij eervol ontslagen als vicaris-generaal en benoemd tot pastoor van de parochies binnen het parochieverband Utrecht Zuid-Oost die per 1 januari 2010 werden samengevoegd tot de parochie St. Martinus. Op 1 juli 2014 ging hij met emeritaat.

Piet Rentinck werd geboren in Utrecht en is zijn hele leven nauw met die bisschopsstad verbonden gebleven. Na zijn priesterwijding studeerde hij patristiek aan de Pauselijke Universiteit Gregoriana te Rome, welke studie hij afrondde met een proefschrift. “Zowel voor zijn priesterlijke spiritualiteit als zijn werkzaamheid in pastoraat en kerkelijk bestuur waren de geschriften van de Kerkvaders voor hem een rijke bron van inspiratie. Terug in Nederland werkte hij in het parochiepastoraat en de volwassenencatechese. Hij koesterde levenslang een grote devotie voor de Dienaar Gods Alphons Ariëns,” zo schrijft kardinaal Eijk in het overlijdensbericht dat het Aartsbisdom Utrecht heeft verzonden. “Eind jaren ‘70 betrok kardinaal Willebrands hem bij de voorbereiding van de oprichting van een nieuwe priesteropleiding in het aartsbisdom. In 1979 werd hij de eerste rector van de Priesteropleiding Ariënskonvikt. Sindsdien begeleidde hij met grote toewijding tientallen seminaristen op hun weg naar de priesterwijding. Ook werd hij verantwoordelijk voor de diakenopleiding. Als vicaris-generaal van het Aartsbisdom Utrecht was hij een grote steun voor de toenmalige aartsbisschop Adrianus kardinaal Simonis. Onder meer zette hij zich in voor de vitalisering van het parochieleven middels het project ‘Op weg naar missionaire geloofsgemeenschappen’. Gaarne verzoek ik u om hem in uw gebed te gedenken.”

De Eucharistie ten uitvaart zal worden gevierd op woensdag 22 maart om 10.30 uur in de Sint Aloysiuskerk, Adriaen van Ostadelaan 4, 3583 AJ Utrecht. De begrafenis vindt om 14.00 uur plaats op de R.-K. Begraafplaats St. Barbara, Prinsesselaan 2, 3583 GZ Utrecht.

Klik hier voor het volledige overlijdensbericht.

Klik hier voor het In memoriam dat rector Kuipers van het Ariënsinstituut schreef.

Bron: Aartsbisdom Utrecht

Nieuws algemeen - 03/18/2023

Kerken kijken Utrecht zoekt: Gastvrije vrijwilligers

Stichting Kerken Kijken Utrecht verzorgt al meer dan 40 jaar de openstelling van 12 Utrechtse binnenstadskerken, zodat bezoekers kunnen genieten van de culturele rijkdom die deze kerken te bieden hebben. Dit is niet mogelijk zonder onze enthousiaste vrijwilligers! Lijkt het jou leuk om hier een bijdrage aan te leveren? Wij zijn op zoek naar zowel gastheren/-vrouwen als gidsen om ons team te ondersteunen en versterken.

Wat wij vragen:

Een gastvrije instelling en goede sociale vaardigheden;
Je verwelkomt bezoekers als gastheer/-vrouw en/of leidt als gids bezoekers rond;
Je bent een aanspreekpunt voor vragen en geeft informatie. Kan je een woordje over de grens spreken? Dat is fijn, maar geen vereiste;
Als je als gids gaat rondleiden, dan verwachten we dat je je verdiept in de geschiedenis en kunstschatten van de kerk waarin je werkt;
Je bent gemiddeld 1 tot 2 dagdelen per week beschikbaar vanaf medio maart t/m eind september en eventueel ook daarbuiten (afhankelijk van de kerken die ook buiten het zomerseizoen open zijn).

Wat wij bieden:

Werken in een gezellig team dat er plezier in schept bezoekers te verwelkomen en wegwijs te maken;
Leuke en inspirerende ontmoetingen met (internationale) bezoekers;
De mogelijkheid je cultuurhistorische kennis uit te breiden;
Het deelnemen aan trainingen;
Het bijwonen van de feestelijke openings/slotbijeenkomst;
De mogelijkheid deel te nemen aan een excursie in het najaar en aan diverse lezingen in het winterseizoen;
Een mooie toevoeging aan je CV, met getuigschrift indien gewenst.

Ben jij onze nieuwe vrijwilliger? Ga dan naar: www.kerkenkijken.nl/gidsen/aanmelden

Meer info: www.kerkenkijken.nl

Bekijk hier de flyer.

Nieuws algemeen - 03/08/2023

Vier.nu Pasen!

De website www.vier.nu is de site van de R.-K. Kerk met informatie over de christelijke hoogfeesten door het jaar heen. De site ging van start met Vier.nu Kerstmis en is nu uitgebreid met Vier.nu Pasen. Hier kunt u alle activiteiten en vieringen rondom Pasen vinden. Daarnaast geeft de site heel veel informatie over de verschillende hoogfeesten. Vier.nu wil mensen bovendien helpen om de site van de eigen parochie te vinden. Op die site kunt u op het vieringenrooster kijken waar en wanneer de vieringen zijn. Kijk de video over vier.nu op rkkerk.nl.

Nieuws algemeen - 03/02/2023

Boodschap paus voor de Veertigdagentijd van 2023

Op 22 februari begint met Aswoensdag de Veertigdagentijd. In zijn boodschap voor de Veertigdagentijd legt paus Franciscus een relatie tussen het doel van de Vastentijd en dat van het synodaal proces. Het gaat bij beide om een persoonlijke en kerkelijke bekering. De paus maakt dit duidelijk aan de hand van een meditatie over de Gedaanteverandering van de Heer op de berg Tabor. We vinden deze passage in de evangelies van Matteüs, Marcus en Lucas. De Kerk leest dit evangelie jaarlijks op de tweede zondag van de Veertigdagentijd.

Lees meer op katholiekleven.nl

Nieuws algemeen - 02/22/2023

Boodschap Veertigdagentijd: ‘Bekleedt u met de nieuwe mens’

‘Bekleedt u met de nieuwe mens’

Brief voor de Veertigdagentijd 2023

Willem Jacobus kardinaal Eijk, aartsbisschop van Utrecht

Broeders en zusters in Christus Jezus onze Heer,

Tijdens het schrijven van deze brief voor de Veertigdagentijd 2023 volgden de berichten uit het door aardbevingen getroffen Turkije en Syrië elkaar snel op. Elke dag werd het dodental naar boven bijgesteld en hoorden we hartverscheurende verhalen. Over mensen die wanhopig naar dierbaren zochten, terwijl de tijd wegtikte. Over families waarvan soms wel drie generaties in één klap omkwamen. De foto van de vader die de hand vasthield van zijn overleden dochter die nog onder het puin lag bedolven, is op ons aller netvlies gebrand. Hartverwarmend is dan ook hoe massaal en gul mensen geven voor de slachtoffers van de aardbevingen, onder andere tijdens de speciale collectes in onze parochiekerken.

In Oekraïne is ondertussen het nieuwe Russische offensief van start gegaan en lijkt inmiddels een jaar na het begin van deze oorlog de vrede verder weg dan ooit. Net als in de afgelopen twee jaar organiseert de Raad van Europese Bisschoppenconferenties (CCEE) daarom in deze Veertigdagentijd een ‘Eucharistische ketting’ onder de 39 leden. In alle bisdommen die deel uitmaken van de Bisschoppenconferenties van de CCEE worden in deze periode Heilige Missen gevierd voor de slachtoffers van de oorlog in Oekraïne en voor de vrede in dit land. In de Nederlandse bisdommen zal dit op vrijdag 17 maart zijn. In het Aartsbisdom Utrecht vindt deze Eucharistieviering plaats in de Utrechtse St. Catharinakathedraal om 19.00 uur, met aansluitend aanbidding van het Allerheiligst Sacrament. Oekraïners zullen tijdens deze viering liturgische gezangen in hun taal laten klinken.

Er zijn veel mensen die vragen naar het waarom van het leed waarover ik hierboven schreef. Hoe kunnen we geloven in een God die dat allemaal toelaat? De eerste mensen hebben zich echter van God losgemaakt door op Zijn troon te willen gaan zitten en zelf uit te maken wat goed en kwaad was. Op deze manier konden zij zichzelf eeuwig leven verschaffen, zo had de duivel hen voorgespiegeld. God dringt zich niet op. Hij respecteerde hun vrijheid, maar zij verloren wel de bijzondere genadegaven die zij aan het begin van Hem ontvingen. Zij vielen daarom terug op hun menselijke natuur, die kwetsbaar is. Zo kwamen het lijden, de dood, het aangeboren egoïsme en al het kwaad dat daaruit voortvloeit in de wereld. Men spreekt daarom van de zondeval.

De dood kan ook ons overvallen op de meest onverwachte momenten. Jezus vertelt daarover een parabel. Een rijk man heeft tevreden zijn bezit, zijn koren, opgeslagen in schuren en zegt bij zichzelf: “Man, je hebt een grote rijkdom liggen, voor lange jaren, rust nu uit, eet en drink en geniet ervan!” (Lc. 12,19). Maar God zegt tegen hem: “Dwaas! Nog deze nacht komt men je leven van je opeisen; en al die voorzieningen die je getroffen hebt, voor wie zijn die dan?” (Lc. 12,20).

Waar vinden we onze ware rijkdom? In God. En die rijkdom kunnen we ontvangen door Christus die ons met Zijn kruisdood en verrijzenis verlost van de erfzonde, alle andere zonden en uiteindelijk ook van de gevolgen daarvan, wanneer wij aan Zijn verrijzenis deel zullen krijgen. Daarom is het zo belangrijk dat wij ons via Christus tot God bekeren, dat wil zeggen ons leven (opnieuw) op Hem (gaan) richten.

De Veertigdagentijd is bij uitstek een geschikte tijd om die bekering gestalte te geven, het is immers “een gunstige tijd voor persoonlijke en gemeenschappelijke vernieuwing” (Boodschap paus Franciscus voor de Veertigdagentijd 2022). Maar bekering en vernieuwing komen meestal niet onmiddellijk tot stand, maar geleidelijk. Er is geen snel resultaat te boeken, we moeten er wat voor doen en wat voor laten. We kunnen de Veertigdagentijd die voor ons ligt dan ook opvatten als een reis waarbij we ons via Christus richten op God en afzien van wat ons overmatig bekoort en afleidt, waardoor we ons kunnen verwijderen van God, onze naaste of onszelf zoals God ons bedoeld heeft. We kennen de term ‘bezetenheid’ uit de Bijbel, waar gesproken wordt van demonen en onreine geesten die bezit nemen van mensen (vgl. Mc. 1,23; Mt. 9,32; Lc. 4,33). Maar er is daarnaast een andersoortige bezetenheid, die van het obsessieve gedrag en van de verslaving. Ons bezit kan blijkbaar bezit van ons nemen. Of het nu genotsmiddelen, sociale media of de hunkering naar spullen betreft: ze kunnen onze relatie met God gemakkelijk in de weg staan en ruis vormen op de lijn waardoor we Zijn stem niet goed meer kunnen horen. Dat geldt zeker ook voor roddelen of andere eigenschappen en gedragingen die polariseren of een ander onrecht doen.

Wil onze innerlijke tocht in de Veertigdagentijd vrucht kunnen dragen, dan moeten we onze ballast zoveel mogelijk achterlaten. Wat we wel meenemen is onze reisgids, de Bijbel. Daarin kunnen we ook lezen dat Iemand ons al lang geleden op een dergelijke tocht is voorgegaan: Christus Zelf. Hij werd door de Geest naar de woestijn gevoerd om door de duivel op de proef gesteld te worden, zoals we horen in de Evangelielezing (Mt. 4,1-11) op de Eerste zondag van de Veertigdagentijd. “Nadat Hij veertig dagen en veertig nachten had gevast, kreeg Hij honger. Nu trad de verleider op Hem toe en sprak: ‘Als Gij de Zoon van God zijt, beveel dan dat deze stenen hier in brood veranderen.’ Hij gaf ten antwoord: ‘Er staat geschreven: Niet van brood alleen leeft de mens, maar van elk woord dat komt uit de mond van God’.” Vervolgens probeerde de duivel Hem nog twee maal te verleiden, eerst om Zijn Goddelijke macht op de proef te stellen en ten slotte nam de duivel Hem mee naar een heel hoge berg, “vanwaar hij Hem alle koninkrijken der wereld toonde in hun heerlijkheid. En hij zei: ‘Dat alles zal ik U geven, als Gij in aanbidding voor mij neervalt’.” Dat deed hij om Jezus tot hoogmoed te verleiden. Dat was de oude truc waarmee hij ons tot de zondeval wist te brengen. Maar, “zei Jezus hem: ‘Weg, satan: er staat geschreven: De Heer uw God zult gij aanbidden en Hem alleen dienen.’ Nu liet de duivel Hem met rust en er kwamen engelen om Hem te dienen.”

De Veertigdagentijd is niet alleen de tijd om het contact met onze Heer te herstellen of te versterken. Het is eveneens de tijd om dat met onze medemens te doen. De Nederlandse Bisschoppenconferentie schreef in 1989 over vasten en onthouding onder meer: “Het is voorts passend, dat men zich in de Veertigdagentijd meer dan anders wijdt aan werken van christelijke naastenliefde en met meer toeleg het Woord van God leest.” En paus Franciscus benadrukte vorig jaar in zijn boodschap voor de Veertigdagentijd: “Laten we niet moede worden goed te doen” (Gal. 6,9). Die oproep geldt in de Veertigdagentijd, maar ook op alle andere dagen van het jaar. En daar wordt gehoor aan gegeven door de Nederlandse kerken, zo blijkt uit het driejaarlijkse armoederapport dat in januari van dit jaar werd gepresenteerd. Het geschatte aantal uren dat betaalde en onbetaalde krachten in de Nederlandse kerken in 2021 besteedden aan het ondersteunen van mensen in armoede komt uit op 2,3 miljoen. Daarnaast werd dat jaar een omvangrijk bedrag uitgegeven aan armoedebestrijding: in totaal ruim 40 miljoen euro. Ook het diaconale hart van de parochies in het Aartsbisdom Utrecht is krachtig, weet ik uit ervaring. Vele projecten en initiatieven halen hun inspiratie uit de werken van barmhartigheid die in het Evangelie volgens Matteüs worden genoemd: “Want Ik had honger en gij hebt Mij te eten gegeven. Ik had dorst en gij hebt Mij te drinken gegeven. Ik was vreemdeling en gij hebt Mij opgenomen. Ik was naakt en gij hebt Mij gekleed, Ik was ziek en gij hebt Mij bezocht, Ik zat in de gevangenis en gij hebt Mij bezocht” (Mt. 25,35-36).

Ik vraag hier niet voor het eerst aandacht voor een speciale groep gevangenen: de eenzame mensen (vgl. Boodschap voor de Veertigdagentijd 2014). Eenzaamheid is de grote tragiek van deze individualistische tijd, waarin mensen vaak buiten een sociaal netwerk vallen. Deze eenzame mensen zitten gevangen in hun bestaan. Het blijkt dat er geen tralies voor de ramen hoeven te zitten om toch tot eenzame opsluiting veroordeeld te zijn. Ook voor hen gelden de indringende woorden van Christus in het Evangelie volgens Matteüs: “Ik zat in de gevangenis en gij hebt Mij bezocht.” Ik roep dan ook op om hun stilte te verbreken en contact met hen te leggen – in de Veertigdagentijd maar ook in de periode daarna.

Paus Franciscus stelt dat de Veertigdagentijd ons ieder jaar eraan herinnert dat “het welzijn evenals liefde, gerechtigheid en solidariteit, niet eens en voor altijd wordt bereikt; zij moeten elke dag veroverd worden” (Encycliek Fratelli tutti, 11). Daartoe moeten we de woorden van Paulus aan de christenen van Efeze ter harte nemen: “Want gij hebt van Hem gehoord en zijt in Hem onderricht naar de waarheid die in Jezus is: dat gij de oude mens van uw vroegere levenswandel, die te gronde gaat aan zijn bedrieglijke begeerten, moet afleggen en dat geheel uw denken zich moet vernieuwen. Bekleedt u met de nieuwe mens, die naar Gods beeld is geschapen in ware gerechtigheid en heiligheid” (Ef. 4,21-24).

Ik wens u van harte een gezegende Veertigdagentijd toe, waarin u inderdaad bekering en vernieuwing zult ervaren. Lijkt dat moeilijk? We hoeven en kunnen het ook niet op eigen kracht. De Veertigdagentijd is tevens een tijd van meer toeleg op het gebed en de viering van de sacramenten, waarbij ik in het bijzonder noem het sacrament van boete en verzoening en dat van de Eucharistie. Voedsel voor onderweg is de Eucharistie, door het Tweede Vaticaans Concilie “de bron en het hoogtepunt van heel het christelijk leven” genoemd (Lumen gentium, 11). In de Eucharistie ontmoeten wij Christus, de verrezen Heer. Hij geeft ons wat wij nodig hebben, als wij met Hem op weg zijn naar het hoogfeest van Pasen. Dat het ons allen moge vernieuwen en versterken in geloof, hoop en liefde voor God en elkaar, bekleed als we zijn bij onze Doop met Jezus Christus.

+ Willem Jacobus kardinaal Eijk,

Aartsbisschop van Utrecht

Utrecht, Aswoensdag 22 februari 2023

Lees hier de gehele Vastenboodschap van kardinaal Eijk.

Foto: Ramon Mangold

Nieuws algemeen - 02/22/2023

Pater Jacques Mourad tot bisschop benoemd

door: Yosé Höhne Sparborth

Begin januari kwam het bericht, dat pater Jacques Mourad, medebroeder van Pater Jens Petzold te Sulaymaniyah, tot aartsbisschop werd benoemd van Homs-Hama-Nebek. Op 3 maart zal hij in Syrië tot aartsbisschop gewijd worden. Hij is mede-stichter van de Orde van Mar Musa (Bij Damascus) , die als spiritualiteit “Liefde voor de islam” en “gastvrijheid” praktiseert.

Pater Jacques Mourad, een Syrische monnik van de Orde van Mar Musa, zal op 3 maart gewijd worden tot aartsbisschop van Homs-Hama-Nebek. De Syrisch Katholieke kerk heeft hem gekozen, en Paus Franciscus heeft de keuze bevestigd.

De Syrisch Katholieke Kerk is evenals de Chaldeeuws Katholieke Kerk met Rome herenigd. Behalve verschillen in de liturgie zijn er enkele andere verschillen. Zo ligt de keuze van een nieuwe bisschop binnen deze kerken, en de Paus van Rome bevestigt de keuze. Een voorlopig nog belangrijk verschil. In deze Kerken mogen priesters huwen. Alleen ongehuwde priesters kunnen tot bisschop benoemd worden.

Om elk misverstand te voorkomen: de meeste Kerken in het Midden Oosten zijn oude Kerken. Zij waren al georganiseerde christelijke gemeenschappen toen het grootste deel van Europa nog niet christen was. Zo bestaat het bisdom van Kirkuk al sinds het jaar 138. In de praktijk zijn het relatief vaak monniken die tot bisschop gekozen worden.

Pater Jacques Mourad leerde ik kennen in de Iraaks-Koerdische stad Suleymaniyah, in het klooster waar ik vanaf 2014 regelmatig verbleef. In de dagelijkse omgang is hij behalve zeer beminnelijk een zeer praktische en harde werker. Zo zorgde hij met zijn aanwezigheid voor een regelmatige dagindeling, iets waar zijn medebroeder Pater Jens Petzold minder goed in was.

De Orde van Mar Musa is klein, en gemengd. De leden zijn zowel mannen als vrouwen. Het lot heeft hen zwaar getroffen sinds het bestaan van ISIS en de oorlog in Syrië.

De vorige aartsbisschop van Kirkuk, huidig Patriarch Sako, vroeg rond 2011 aan deze orde om in de binnenstad van Sulaymaniyah een klooster van dialoog te beginnen. Door een nieuwe kerk in een andere stadswijk was de oude kerk plus pastorie vrijgekomen. De orde was nog aan het overwegen toen de oorlog in Syrië uitbrak en de twee niet-Syrische leden vanwege hun veiligheid het land uit moesten. Zo kwamen Pater Jens Petzold en Zr. Friederike Gräf naar Suleymaniyah en begonnen daar hun dialoonarbeid. Daar kwam indertijd de groet vluchtelingenstroom vanwege ISIS tussen. In het klooster leefden 258 ontheemden drie jaar lang mee, voordat zij terug naar Caracosh konden. In die jaren kwam Pater Jacques Mourad daar nog bij, nadat hij een half jaar gevangene was geweest van ISIS. Hij moest op een rustige plek bijkomen. e Stichter Paolo Dall’Oglio, werd in 2013 door ISIS ontvoerd en van hem werd nog steeds niets vernomen.

In Suleymaniyah leerde ik Pater Jacques kennen als een harde werker. Dit ondanks een zeer slechte rug. Hij is een sjouwer. Zo werden er in de voorraadkamer ratten ontdekt, en hij toog onmiddellijk aan het werk. Met drie personen hebben we in één dag de hele zaak ontruimd, gereinigd en weer ingeruimd. En ja, de ratten werden gedood. dat vond ik wel het pijnlijke deel.

Opvallend in die jaren was vooral, dat de kinderen van die vluchtelingenfamilies allemaal gek op hem waren. Hij wist op een bijzondere wijze hen te motiveren zowel tot nuttige dingen als tot vrolijk in grote groepen samen spelen. Een belangrijke arbeid in die jaren. Want de vrouwen waren de hele dag druk bezig om in de primitieve leefomstandigheden (met zovelen in kleine ruimten) alle arbeid te verrichten: koken, orde houden, schoonmaken. De meeste mannen hingen doelloos en verdwaasd rond, waren nergens meer. In di cultuur IS de man zijn maatschappelijke status, en die was bij de vlucht achtergebleven in Caracosh/Mosul. De kinderen waren nogal aan zichzelf overgelaten, en Pater Jacques Mourad wist daar uitstekend mee om te gaan.
Ze zullen er in Homs-Hama-Nebek een goede bisschop aan krijgen.

Bekijk hier een video over zijn werk:

* Foto: Kerk in Nood

Nieuws algemeen - 02/17/2023

Vastenactieproject 2023: sloppenwijk Brazilië veilig en gezond maken

De drie parochies van de stad Utrecht (Sint Martinus, Licht van Christus en Gerardus Majella) steunen in de Vastentijd 2023 een project in het land Brazilië in het plaatsje Leme. Daar zijn de zusters van de heilige Maria Magdalena Postel al jaren actief met sociale projecten. De armoede in Leme en de omgeving is groot. In sommige wijken is er veel drugscriminaliteit en prostitutie. Dat geldt ook voor de (sloppen)wijk “Alto da Gloria”. De zusters zijn begonnen met een project om deze wijk veiliger en gezonder te maken. De (bouwvallige) huizen worden gerenoveerd, er komen goede toiletten en douches en lekkende daken en verstopte afvoerpijpen worden gerepareerd. De gemeente heeft beloofd om de straten en riolen te verbeteren en straatverlichting aan te brengen. De bewoners doen de renovatie van de huizen grotendeels zelf. Het ingezamelde geld is voor de bouwmaterialen. Wilt U meehelpen om de bewoners van deze wijk (vooral de kinderen) een veilige, gezonder en vrediger bestaan te geven? Kijk voor meer informatie op https://rkdu.nl/vastenactie-2023/. Geven kan ook alvast: op rekeningnummer NL78 RABO 0181 9165 25 Parochie St. Martinus. Of scan de QR-code hieronder. Vragen? Stel ze aan zuster Lúcia die werkt in de parochie Licht van Christus: zuster.lucia@gmail.com.

Bekijk hier de flyer (PDF)

Verdieping - 02/10/2023

Video over priesters in het Aartsbisdom Utrecht

In Utrecht werd op 14 januari de jaarlijkse ontmoetingsdag gehouden van de Diocesane Gebedskring om Roepingen. Bij die gelegenheid was onder meer de première van de film ‘Hier ben ik’ (32 minuten). Daarin vertellen drie priesters van het Aartsbisdom Utrecht over hun roeping en wat het betekent om juist in deze tijd parochiepriester te zijn.

De drie priesters (Jurgen Jansen, Gauthier de Bekker en Mauricio Meneses) worden in de film gevolgd tijdens hun werk en daarbuiten en gaan in op vragen als: Hoe hebben ze hun roeping ervaren? Hoe is het om te studeren aan de priesteropleiding? Hoe belangrijk is het gebed in hun leven? Welke steun hebben ze aan hun collega’s? Hoe ontspannen ze zich? Welke uitdagingen zien ze? En wat zeggen ze tegen iemand die een priesterroeping heeft?

Het idee voor de video ontstond in de Diocesane Roepingenraad, die ook de ontmoetingsdag organiseerde. Rector Kuipers van het Ariënsinstituut is voorzitter van de Roepingenraad. Hij licht toe: “Het doel van de film is om te laten zien wat het betekent om in deze tijd parochiepriester te zijn in het aartsbisdom. Tegenwoordig weet lang niet iedereen wat een priester allemaal doet als hij niet de Eucharistie viert. De video kan gebruikt worden tijdens parochiebijeenkomsten, bijvoorbeeld over roepingen. We willen met deze video vooral de vreugde van het priesterschap in beeld brengen, juist in een tijd waarin het priesterschap geen voor de hand liggende levenskeuze meer is. De Kerk in Nederland krimpt, maar deze drie priesters laten in woord en beeld zien dat ze de toekomst positief zien.”

Zo zegt Jurgen Jansen over zijn priesterleven: “De agenda staat relatief vol en geen dag is hetzelfde. Het is soms intensief, en tegelijkertijd als ik ‘s avonds naar huis rijd: het is mijn geluk.” Gauthier de Bekker vertelt dat hij de meeste vreugde haalt uit het gegeven “dat we als priester zo nabij mogen zijn op kwetsbare momenten in het leven, dat we het leven en het geloof met mensen mogen delen.” Mauricio Meneses voegt daaraan toe: “Laten we het priesterschap aan de jongeren presenteren als iets dat hen dichtbij de mensen brengt. Het is fantastisch hoe wij iets voor de samenleving kunnen betekenen.”

De titel van de film ‘Hier ben ik’ verwijst naar de beschikbaarheid van de priesters en naar het moment in de wijdingsplechtigheid waarin de wijdeling gevraagd wordt naar voren te komen en antwoordt: “Ja, hier ben ik.”

U kunt hier de video bekijken:

Verdieping - 01/26/2023

Jonge Hemelbestormers online gesprek met Guyana Zijl

Het Huis van Dominicus gaat regelmatig in gesprek met jonge theologen over hun inspiratie en roeping. Deze keer maken we kennis met Guyana Zijl, afgestudeerd HBO-theoloog. Momenteel studeert ze Religie, Politiek en Samenleving aan de Radboud Universiteit in Nijmegen met het oog op haar toekomstige werk als geestelijk verzorger.
Guyana heeft onderzoek gedaan naar behoeften van vrijwilligers die werkzaam zijn op gebied van diaconie en caritas in Aartsbisdom Utrecht. Dit onderzoeksrapport heet ‘Barmhartigheid blijven dienen’.
In het online-gesprek met Erik Borgman vertelt ze over haar reden om theologie te studeren, haar contact met mensen van de straat en de workshop die ze geeft op zaterdag 11 februari tijdens de Landelijke Inspiratiedag voor vrijwilligers bij Kansfonds. Meer informatie en aanmelden (t/m 30 januari) via dit artikel.
Het online gesprek is te zien op de website van het Huis van Dominicus of hier. De muzikale omlijsting wordt verzorgd door de cellist Gabriel Rodero.

Verdieping - 01/26/2023

Speerpunten voor duurzaam leven met smalle beurs

Duurzaam Utrecht 2030 verkent duurzame wensen van Utrechters met weinig geld

In 2022 hebben we uitgezocht hoe Utrechters zelf duurzaam willen leven met een smalle beurs en partners gezocht om die wensen in praktijk te brengen. Een aantal initiatieven loopt door in 2023.

Met studenten Social Work van de Hogeschool Utrecht en Serve the City hebben we bijvoorbeeld mensen met groene vingers zonder tuin gekoppeld aan tuinbezitters die deze niet kunnen onderhouden, om samen te tuinieren. Het komende jaar willen we in overleg met de gemeente Utrecht en professionals van relevante organisaties uitzoeken of en hoe mensen op de wachtlijst voor een volkstuin sociaal kunnen moestuinieren in andermans tuin, waarbij ze samen de opbrengst delen.

Samen met de Voedselbank Overvecht en de coöperatie Energie U hebben we vrijwilligers geworven die bij tientallen cliënten van de voedselbank thuis radiatorfolie, tochtstrips en ledlampen hebben geïnstalleerd en energieadvies in huis gegeven. Hiermee helpen we met de uitvoering van de motie “Direct energie besparen helpt iedereen” die de Utrechtse gemeenteraad op 13 oktober 2022 aannam. Energie U organiseert deze maand een nieuwe ‘energiekluscursus’ voor vrijwilligers die daarna meer mensen kunnen helpen met energiebesparing en zo energiearmoede tegengaan.

Studenten Milieukunde van de HAS Hogeschool in Den Bosch onderzoeken nog tot 1 februari de mogelijkheden voor gesubsidieerde duurzame groenten en fruit voor inwoners van Lunetten met smalle beurs. Daarna breng ik u graag op de hoogte van hun advies.

Een nieuwe groep studenten Social Work van de Hogeschool Utrecht bedenkt in co-creatie met kinderen in Utrecht Zuid en de sportorganisatie Luna Movement nieuwe manieren om duurzaam te leven. Ook hun project loopt tot eind januari.

Tot nu toe hebben we 42 gesprekken gevoerd op 30 locaties verspreid over de stad, waar ongeveer 500 mensen aan deelnamen. Ongeveer 150 vrijwilligers werkten mee aan activiteiten in het project of op de locaties die ons gastvrijheid verleenden. Tot nu toe hebben 19 studenten en 2 scholieren bijgedragen aan Duurzaam Utrecht 2030. Via berichten in DUIC, het Nederlands Dagblad, NPO radio 1 (EO programma Geld of je leven), Stadstv Utrecht (U in de wijk Zuilen, St. Martinus+ magazine, en eigen media van partners hebben we naar schatting 1 miljoen mensen bereikt.

Op 11 november reikte de jury van de Mantel van Sint Maarten 2022 de derde prijs uit aan Duurzaam Utrecht 2030, omdat we goed op weg zijn om de zorg voor elkaar en de aarde te combineren.

U vindt meer informatie over het project op het blog: https://duurzaamutrecht2030.nl/speerpunten-voor-duurzaam-leven-met-smalle-beurs

Of download het volledige verslag over het afgelopen najaar hier: https://zenodo.org/record/7468742#.Y7QMfnbMJMw

en over het voorjaar 2022 hier: https://zenodo.org/record/6826852#.Y7QMmHbMJMx

Nieuws algemeen - 01/19/2023

Terugblik op uitvaart en gebedsprentje Benedictus XVI

Met een plechtige ceremonie is donderdag 5 januari op het Sint-Pietersplein in Rome afscheid genomen van emeritus paus Benedictus XVI. Paus Franciscus nam afscheid met onder meer de volgende woorden: “Benedictus, jij trouwe vriend van de Bruidegom, moge je vreugde compleet zijn nu je zijn stem definitief en voor altijd hoort!”

“Heer, ik hou van U.” Dit waren, in het Italiaans uitgesproken, de laatste woorden van paus Benedictus XVI op 31 december 2022. Deze woorden vatten zijn pontificaat samen. Jezus Christus was de centrale persoon in het leven en denken van paus Benedictus XVI. Voordat hij in 2005 tot paus gekozen werd, had Benedictus XVI al een hele loopbaan achter de rug. Meer hierover is te lezen op katholiekleven.nl, in een artikel voorzien van foto’s van de uitvaart op 5 januari 2023.

Bidprentje
Bij gelegenheid van het overlijden van emeritus paus Benedictus XVI heeft het bisdom Roermond een bidprentje uitgegeven. Dat wordt de komende periode via de parochies ook in het Aartsbisdom Utrecht verspreid.

Download het gebedsprentje (pdf)

* Openingsfoto: Ramon Mangold
* Bron: www.aartsbisdom.nl

Nieuws algemeen - 01/12/2023

Dag van het Jodendom: ‘Sterke Vrouwen’

Op 17 januari is de Dag van het Jodendom in de Rooms-Katholieke Kerk van Nederland. Het thema is dit jaar: ‘Sterke vrouwen’. Dit is afgeleid van de tekst uit Bijbelboek Spreuken (31,10-31) die begint met: “Een sterke vrouw, wie zal haar vinden?” In het Jodendom begint met deze tekst de huisliturgie op de avond van de sabbat.

Katholieken kennen hem vooral als Schriftlezing bij de uitvaart van een overleden vrouw. Maar de Bijbel kent veel meer teksten waarin vrouwen de hoofdrol spelen: als raadgever, probleemoplosser, moeder, dochter, profeet, leerling, steunpilaar, overlever en redder van bedreigde levens. Over die vrouwen en andere vrouwen uit de Joodse en christelijke tradities gaat dit jaar de Dag van het Jodendom. Ter herkenning en inspiratie voor vrouwen (en mannen!) van nu.

Meer over het thema ‘Sterke Vrouwen’ is te lezen op www.dagvanhetjodendom.nl.

Nieuws algemeen - 01/05/2023

Doordeweekse Vieringen

Maandag
08.00 uur	Aloysius
08.00 uur	Klooster Cenakel
12.00 uur	Augustinus
19.00 uur	Catharina
1e maandag van de maand: 10:00 uur: Kapel Barbarabegraafplaats

Dinsdag
08.00 uur	Aloysius
08.00 uur	Klooster Cenakel
09.00 uur	Rafaëlkerk
09.30 uur	Dominicus – wereldwake
12.00 uur	Augustinus
19.00 uur	Catharina

Woensdag
08.00 uur	Aloysius
08.00 uur	Klooster Cenakel
12.00 uur	Augustinus
19.00 uur	Catharina
1e woensdag van de maand: Rozenkrans om 19.00 uur in de Johannes-Bernardus.

Donderdag
08.00 uur	Aloysius
08.00 uur	Klooster Cenakel
09.00 uur	Rafael
12.00 uur	Augustinus


Vrijdag
08.00 uur	Aloysius
08.00 uur	Klooster Cenakel
09.00 uur	Wederkomst des Heren ochtendgebed
10:00 uur:	Dominicus
12.00 uur	Augustinus
18.00 uur	Rafael: Ambrosiaanse vesper
19.00 uur	Catharina







1e en 3e vrijdag van de maand:
10:00 uur:	San’Egidio, Augustinuskerk.

Zaterdag
08.00 uur	Klooster Cenakel
12.00 uur	Augustinus

Adressen van de kerken

Aloysiuskerk
Adriaen van Ostadelaan 2

Sint Antoniuskerk
Kanaalstraat 198

Sint Augustinuskerk
Oudegracht 69

Sint Catharinakathedraal
Lange Nieuwstraat 36

Sint Dominicuskerk
Palestrinastraat 1

Johannes-Bernardus
Oranje Nassaulaan 2

Nicolaas-Monica-Jacobus (NMJ)
Boerhaaveplein 199

Sint Pauluskerk
Willem de Zwijgerplantsoen 19

Rafaëlkerk
Lichtenberchdreef 4

Wederkomst des Heren / “Buurthuis Bij Bosshardt”
Marco Pololaan 10

Parochiesecretariaat Utrecht

Adriaan van Ostadelaan 4
3581 AJ Utrecht

Openingstijden:
Maandag, Dinsdag & Donderdag: 10.00 – 15.30 uurVrijdag: 09.00 – 12.00 uur
Tel: 030 – 254 6147
E-mail: secretariaat@katholiekutrecht.nl

Links | Privacybeleid | Website door: webheld.nl

In memoriam voor Joop Smit

In memoriam mgr. dr. Piet Rentinck