Verdieping Archieven - Pagina 7 van 7 - St Martinusparochie Utrecht

47430539_908598442666845_6769221384548646912_n

Luisteren met je hart

Als internetpastor probeert de Jezuïet Nikolaas Sintobin binnen de digitale omgeving het Evangelie te verkondigen. Een paar jaar geleden begon hij voor het Platform voor Ignatiaanse Spiritualiteit met het project Bidden Onderweg. Volgens Sintobin is gebed niets minder dan zuurstof voor het geloofsleven. Toch vinden veel katholieken het moeilijk om tijd te vinden voor gebed. Reden voor katholiekutrecht.nl om eens met Sintobin te praten.

“Bidden Onderweg is een website met bijbehorende apps voor iOS en Android waar elke dag nieuwe podcasts worden uitgebracht” legt Sintobin uit. “Een podcast is eigenlijk een radio-uitzending die je op ieder moment van de dag kunt beluisteren. De podcasts duren ongeveer tussen de 10 en 12 minuten en je kan ernaar luisteren op je telefoon of via je PC.” Volgens Sintobin zijn de uitzendingen korte meditaties op de lezing van de dag. In die uitzendingen worden onder muzikale begeleiding enkele opstapjes aangeboden om aan de hand van de tekst zelf te gaan bidden. Sintobin: “Bij deze meditaties gaat het niet om een intellectuele bezigheid waarin je de tekst gaat analyseren, het is dus écht bidden.”

Maar wat betekent dat dan, écht bidden? “Het gaat erom dat je naar de tekst leert luisteren met je hart,” legt Sintobin uit, “dat je de tekst echt laat binnenkomen en probeert te zien wat het met jou persoonlijk doet. Bij gebed ben je eigenlijk je diepere zelf aan het openen voor Gods aanwezigheid.” Volgens Sintobin heeft bidden vooral te maken met het affectieve, dat wil zeggen: het gevoelsmatige. “Dat betekent niet dat het verstand uitgeschakeld hoeft te worden,” vult Sintobin snel aan, “maar het gaat in de eerste plaats over een ontmoeting, een openstellen van je diepste diepste kern voor Gods aanwezigheid. Je diepste kern is niet een rationele kern, het gaat eerder over je gevoelens en ervaringen.” Sintobin praat onder andere over de betekenis van persoonlijke verlangens, droefheid en frustraties. Maar wat gebeurt er dan eigenlijk als je op die manier gaat bidden? Sintobin: “Dat is onvoorspelbaar, er kan veel gebeuren, maar er kan ook niets gebeuren. Het eigenlijk het onderhouden van een liefdesrelatie, een vriendschapsrelatie met God en daarin deel je met hem alles wat er in je leven gebeurt.”

De Bijbel is echter al duizenden jaren oud, hoe kunnen die oude teksten dan toch persoonlijk worden? “Als christenen geloven wij dat Jezus leeft en dat hij naar ons toe komt,” gaat Sintobin verder, “als je naar de Bijbelteksten kijkt is de context misschien historisch, maar het gaat over hele actuele vragen. Het gaat over mensen die verlangen om te beminnen, mensen die pijn hebben, die vreugde voelen, die feest vieren, die alleen zijn of die met dood en ziekte worden geconfronteerd. Met andere woorden: mensen die leven. Het gaat dus over de meest fundamentele vragen: Hoe leef ik? Hoe kan ik beter leven? Heeft mijn leven betekenis? Hoe kan ik meer liefhebben? En wie is diegene die achter het mysterie van het leven staat? Wie is God? Dat zijn thema’s die helemaal niet verouderd zijn, integendeel ze zijn nog steeds ontzettend actueel.”

Door verschillende opstapjes probeert Bidden Onderweg in de meditaties op de dagelijkse lezingen een slag te maken van het algemene naar het persoonlijke. Sintobin: “We proberen het te betrekken op de concrete ervaringen van mensen. God wil namelijk daarin met je delen – niet met zomaar met iedereen, maar met jou persoonlijk.” Toch ben je als individu maar één op de zes miljard. Heeft God dan wel iets persoonlijk tegen je te zeggen? Volgens Sintobin wel: “Zeker, wat God tegen je wil zeggen is dat hij van je houdt en dat de diepste kern van jouw zijn er één is van liefde. Dat kan misschien banaal klinken, maar als je dat werkelijk tot je door laat dringen wordt je leven anders.”

Veel katholieken geven aan dat ze bidden belangrijk vinden, maar dat ze er over het algemeen te weinig tijd voor hebben. Volgens Sintobin is het daarom ook belangrijk dat de nadruk wordt gelegd op het onderweg zijn: “Heel veel mensen gebruiken Bidden Onderweg als ze in de trein zitten of wanneer ze de hond uitlaten. Ik hoor vaak dat mensen te weinig tijd hebben, maar ze hebben wel veel verloren tijd – bijvoorbeeld in de tram. We proberen daarom binnen de drukte van het leven de mogelijkheid aan te bieden om te bidden.” Sintobin gebruikt het zelf ook, maar niet alleen in drukte. “Ik vind het heerlijk om over het strand te lopen en de podcast te luisteren,” zegt hij, “dan luister ik dezelfde meditatie soms wel twee of drie keer. Want de muziek is mooi en de vragen zijn heel open, dus er komt heel veel naar boven.” Maar lukt het hem dan altijd om ook in de drukke trein te bidden? “Ja,” zegt Sintobin, “maar vaak is het wel beter om je ogen te sluiten. Als je dus iemand tegenover je in de trein ziet zitten en die persoon is heel kalm en zit met zijn ogen dicht en met oortjes in, dan weet je: hij of zij is aan het bidden onderweg.”

Sintobin vertelt over de Ignatiaanse spiritualiteit die de basis vormt voor Bidden Onderweg. Daarbij maakt hij onder andere gebruik van het begrip inculturatie: “Veel mensen zien het internet of de smartphone als een belemmering, als een afleiding of als een bekoring. Als Jezuïeten willen we ons niet afzetten tegen de moderne cultuur, maar juist God centraal stellen binnen de cultuur zoals ze is en niet zoals ze zou moeten zijn.” Dat is een verfrissend geluid in de soms wat stoffige katholieke kerk. Moderne middelen inzetten om het gebed te bevorderen is volgens Sintobin dan ook van groot belang: “Wat nu als iemand tegen je zegt ik heb een relatie met een vrouw, maar we zien elkaar nooit, we spreken elkaar nooit en we hebben helemaal geen contact? Bestaat die relatie dan eigenlijk wel? Zo is het ook met een geloofsleven zonder bidden: als je geen contact maakt met God kun je ook geen relatie met Hem ontwikkelen. Bidden is zuurstof voor je geloofsleven.” Voor de advent heeft Bidden Onderweg nu ook een speciale digitale retraite ontwikkelt.

Nieuwsgierig geworden? Neem dan een kijkje op:
www.biddenonderweg.org

Tekst: Erik Hendrix

Verdieping - 12/11/2018

Hoopvol biddend

In onze nieuwe rubriek zal u op katholiekutrecht.nl regelmatig een korte overweging kunnen lezen over het Emmaüs verhaal in het kader van de pastorale visie. Deze week is het woord: Koos Smits.

Lucas 24, 29

Het Emmaüsverhaal is de kern van de Pastorale Visie voor Katholiek Utrecht. Sinds 2018 zijn wij in Utrecht dus allemaal Emmaüsgangers geworden. Welnu, de evangelist Lucas (24, 11–35) beschrijft bij zijn twee hoofdrolspelers drie fases van geloofsontwikkeling. Dan ben ik toch uiterst benieuwd:

In welke fase bevindt zich nu ieder van onze parochianen en ieder van onze geloofsgemeenschappen:

1/ teleurgesteld over de gang van zaken en personen, alles achter zich latend;

2/ aarzelend, maar toch hoopvol biddend: “Heer blijf bij ons!”;

3/ brandend van vreugde persoonlijk de Heer ontmoet te hebben, en in actie gekomen.

Priester Koos Smits

Verdieping - 12/06/2018

De muzikale roeping van Paul Houdijk

Organist en musicoloog Paul Houdijk vierde op 24 november jl. zijn veertigjarig jubileum als kerkorganist van de Sinte Catharinakathedraal. Tijdens de zaterdagavondmis, gemiddeld eens per maand op zondag bij de gregoriaanse mis, en bij de hoogfeesten op doordeweekse dagen bespeelt hij het Maarschalkerweerdorgel. Nu viel dat jubileum ook nog eens samen met de uitgave van zijn derde album: L’organist Romantique. Reden genoeg voor katholiekutrecht.nl om eens met Paul te praten over zijn liefde voor de kerk, het instrument en zijn prachtige muziek.

Paul komt zijn hele leven al in de kerk en hij wist al vrij vroeg dat hij later orgel wilde spelen. Als kind speelde hij al blokfluit. ‘Daar kwam later de piano bij’ vertelt Paul, ‘dus dan heb je al iets van toetsen in combinatie met fluiten’ lacht hij vrolijk. Het klinkt alsof Paul muziek er met de paplepel in kreeg, komt hij uit muzikale familie? ‘Nou, vooral mijn moeder … En mijn opa, die kon alle Beethoven sonates op de piano spelen en dat terwijl hij banketbakker was. In die tijd had je dat veel meer dan nu.’ De combinatie van muziek en geloof heeft voor Paul altijd een extra dimensie gehad. ‘Ik ben altijd al gelovig geweest en muziek die daar eer aan deed sprak me daarom natuurlijk heel erg aan.’ Paul speelde voor het eerst in de Sinte Catharinakathedraal toen hij nog aan het conservatorium studeerde. ‘Dat was halverwege de jaren ’70’ vertelt hij, ‘ze zochten een organist voor de zaterdagavondmissen en toen ze mij vroegen vertelde ze dat ik helaas wel op een ‘rotorgel’ moest spelen.’ Maar toen Paul achter dat ‘rotorgel’ aanschoof, had hij meteen door dat het weldegelijk een heel goed orgel was.

‘Vroeger zag deze kathedraal er van binnen net zo uit als de Willibrordus’ vertelt Paul terwijl hij het schip van de Catharina in gebaard, ‘dat was allemaal neogotiek uit de periode van de katholieke emancipatie. De katholieken hadden toen de Catharina teruggekregen van koning Willem II. Echter in de jaren ’60 van de twintigste eeuw moest dat er allemaal weer uit.’ Er ontstond in die periode een gedachtegoed dat grote gevolgen had voor het kerkinterieur. ‘De monnikenbanken hier zijn eigenlijk gescalpeerd, want die hadden hele grote rugstukken die tot boven je hoofd gingen en dat hebben ze er ten allemaal afgezaagd.’ Alles wat de neogotische sfeer van de katholieke emancipatie ademde moest verdwijnen en zo eindigde bijvoorbeeld ook de preekstoel in stukken gehakt in de tuin van de pastorie. Het verhaal van Paul klinkt bijna als een tweede beeldenstorm. ‘Dat was het in feite ook’ beaamt hij, ‘het was ook een tijd waarin men hele andere kerkmuziek wilde. Dat betekende dat het oude koor dat hier zong, Gregorius Magnus, naar huis werd gestuurd.’ Daar kwam het nieuwe Kathedrale Koor Utrecht voor in de plaats en overeenkomstig de ideeën van die tijd oriënteerde dat koor zich vooral op de volkszang, de oude muziek en muziek uit de twintigste eeuw. De religieuze muziek van de negentiende eeuw had toen minder prioriteit. ‘Dat is nu allemaal wat ruimer geworden hoor, maar in die tijd was het wel een beetje een ideologie’ legt Paul uit. Binnen die ideologie vond men ook het Maarschalkerweerdorgel niet meer passen, en zo viel het instrument in ongenade. Na de grote verbouwing van de kerk in de jaren ’60 wilde men dus een heel ander soort orgel. Maar daar was geen geld meer voor, en dat bleek de redding van het orgel. Uit geldgebrek hebben ze het orgel maar laten staan.

Toen Paul voor het eerst achter het Maarschalkerweerdorgel plaats nam, kwam hij er al snel achter dat het eigenlijk een prachtig instrument is. ‘Dit orgeltype was oorspronkelijk bedoelt voor begeleiding van het Gregoriaans en de uitgeschreven orgelpartijen van missen voor koor en orgel. Daarnaast had en heeft het nog een andere functie: met passende orgelmuziek en improvisatie moe(s)t het de kerkgangers verheffen om ze in aanraking met het bovennatuurlijke te brengen. Dat is een functie die het orgel typisch in de katholieke kerk had, en eigenlijk nog steeds heeft of in ieder geval zou moeten hebben.’ Tegenwoordig is het Maaschalkerweerdorgel weer helemaal gerehabiliteerd en is er een hernieuwde belangstelling voor de muziek waar het orgel ooit voor bedoeld was. Hoe verklaart Paul dat? ‘Nou, in de geschiedenis komen dingen vaak terug. In de late romantiek was het orgelspel allemaal wat warmer en milder van klank en daar is in deze tijd ook weer meer behoefte aan. Bovendien zijn orgelhistorische kennis en inzicht enorm toegenomen.’ Dat de muziek uitdrukking geeft aan de geloofservaring stond ook in een prachtige brief die hij ter gelegenheid van zijn jubileum heeft gekregen van kardinaal Eijk, de hulpbisschoppen, en de econoom van het aartsbisdom. Bovendien werd Paul op 24 november j.l. onderscheiden met de Willibrordplaquette, vanwege zijn verdiensten als organist voor de kathedraal.

Het is Paul echter niet altijd voor de wind gegaan, zo werd hij op een gegeven moment gediagnostiseerd met de oogziekte retinitis pigmentosa. ‘Dat is een degeneratieproces in het netvlies waarbij staafjes en kegeltjes verdwijnen’ legt hij uit. Zo verloor Paul langzaamaan zijn zicht. Heeft dat hem gehinderd in zijn werk als organist? ‘Ja, vroeger kon ik nog noten lezen, maar nu moet ik alles uit mijn hoofd leren en dat is een zware klus. Kijk, een concert van een uurtje is wat anders, maar zaterdag heb ik een hele mis plus daarna nog een klein concert. Nou, dan is het wel een hele zit als je alles uit je hoofd moet doen.’ Volgens Paul is er echter geen gradueel, maar een wezenlijk verschil tussen heel moeilijk en onmogelijk. ‘Zolang het nog zeer moeilijk is sta ik te juichen’ zegt hij vastberaden ‘-zo moet je het zien.’ Uit alles blijkt dat Paul het leven als kerkorganist als een roeping ziet, maar ervaart hij dat ook zo? ‘Eigenlijk wel’ beaamt hij, ‘het is natuurlijk een beroep, maar het voelt uiteindelijk als een roeping. Het is net alsof ik niet zelf heb bedacht dat ik dat moest worden.’ Net als het Maarschalkerweerdorgel het beste klinkt wanneer er de muziek op wordt vertolkt waar het voor ontworpen is, zo doet een mens het ook het best in het leven wanneer hij de roeping leeft die hij van God gekregen heeft. Uit alles blijkt Paul een gelukkig mens die dankbaar is voor zijn roeping als kerkorganist. In maart viert hij zijn 66^ste verjaardag en dan zal ook zijn pensioen dichterbij komen. Wat Paul betreft is daarmee zijn orgelspel echter nog niet afgelopen. ‘Ik zou dan graag nog steeds iets willen betekenen voor de parochies als vrijwilliger – dat werkt zo voor mij, juist omdat het een roeping is’.

Pauls nieuwe CD, L’organiste Romantique, is inmiddels te koop, ook in de kathedraal, bijvoorbeeld tijdens de donderdag-of zaterdagkerkopenstelling. ‘Het is mijn derde album en ik ben er heel erg dankbaar voor dat ik dat nog heb kunnen doen. Een drieluik was altijd al een beetje mijn plan. Het is een mooi getal, drie, ook in de drie-eenheidsgedachte’, hoewel hij een vierde album in de toekomst niet helemaal uitsluit. Op het moment is Paul echter vooral met een ander project bezig: ‘in het verleden heb ik al het nodige geschreven over Maarschalkerweerd en zijn tijd, en dit orgel in het bijzonder. Nu ben ik bezig met het schrijven van een boek over dit onderwerp. Daarover ging vroeger ook al mijn doctoraalscriptie en die ben ik nu dus verder aan het uitwerken. Het zou een proefschrift kunnen worden, maar het zou ook gewoon een boek kunnen worden. Het is een hele interessante tijd, de periode van de katholieke emancipatie, en alle dingen die daar bijkwamen, de kerkmuziek, de architectuur en de orgelbouw zelf.’

Meer informatie over Paul Houdijk, het Maarschalkerweerdorgel en zijn muziek kunt u vinden op www.paulhoudijk.nl

Tekst en foto’s: Erik Hendrix

Verdieping - 11/26/2018

Groots en meeslepend leven

In onze nieuwe rubriek zal u op katholiekutrecht.nl regelmatig een korte overweging kunnen lezen over het Emmaüs verhaal in het kader van de pastorale visie. Deze week is het woord: Lex Janssen.

Lucas 24, 29

“Groots en meeslepend leven wil ik”, is de beginzin van een gedicht van Hendrik Marsman. Alleen: hoe doe je dat? Het wezenlijke van het leven schuilt immers vaak in het alledaagse en is klein. Daaraan dienstbaar te zijn, sleept jezelf en de ander evenwel door het leven. Daarin trouw te zijn, maakt het vanzelf groots. Al blijft het de vraag of de dichter dat ook zo bedoeld heeft.

Diaken Lex Janssen

Verdieping - 11/20/2018

Willibrord door de Eeuwen

Op 7 november vieren katholieken traditiegetrouw het feest van de heilige Willibrordus, apostel van de Friezen. Voor deze gelegenheid ging pastoor Hans Boogers van de samenwerkende parochies Katholiek Utrecht naar het Derde Willibrord Symposium dat door de Universiteit van Tilburg werd georganiseerd. Na een oecumenische vesperviering in de Domkerk volgde een boeiende en leerzame avond met sprekers dr. Sven Meeder, historicus aan de Radboud Universiteit en Alex van Galen, scenarioschrijver van de film Redbad. Aan het eind van de avond werd het boek Willibrord door de Eeuwen, dat onder redactie stond van o.a. dr. Anton ten Klooster (priester van het aartsbisdom) aan pastoor Boogers overhandigd. “Het was een prikkelende avond over wie Willibrord niet is” zei Boogers achteraf, “Een fysieke vechter die stenen gooit volgens de film Redbad. De ‘openbare biecht’ van scenarioschrijver Alex van Galen bracht zoveel meer aan het licht. Historicus Sven Meeder bracht vervolgens alles weer terug naar de feiten. In het bijzonder over de biografie van Alcuin, die vertelde over de geduldige en vreedzame Willibrord.” Aan het eind van de avond werd het boek Willibrord door de eeuwen aan de voorgangers van de drie Utrechtse kathedralen overhandigd. Erik Hendrix schreef een korte recensie van het boek dat deze week in Katholiek Nieuwsblad zal verschijnen :

Willibrord door de Eeuwen

“Die zegt: ‘Gods hand is niet te kort: Hij maakt dat alles liefde wordt.’ Zijn naam is Willibrord.” Veel kerkelijk opgevoede katholieken herkennen ongetwijfeld dit refrein van het Willibrordlied. Het levensverhaal van de Angelsaksische missionaris leest nog altijd als een ouderwets jongensboek, maar ook vandaag is Willibrord op allerlei manieren weer actueel. ‘Botsende culturen en wisselende perspectieven op de apostel van de lage landen’, luidt de ondertitel van dit boek. Je komt er dan ook veel uiteenlopende perspectieven tegen, met soms verrassende inzichten.

“Op het Janskerkhof in de binnenstad van Utrecht staat fier een bronzen ruiterstandbeeld van Willibrord. De apostel van de Lage Landen is afgebeeld op een stoer paard en met een mijmerende en turende blik. De heilige draagt in zijn hand een kerkgebouw.” De rake beschrijving van Smeets en Smit richt direct de aandacht op de bisschopsstad Utrecht. In een prachtige bijdrage weet de huidige aartsbisschop, kardinaal Eijk, de spiritualiteit van de Iro-Schotse monniken treffend te karakteriseren. De toekomst van Willibrords nalatenschap is in Utrecht echter alles behalve zeker nu zelfs de kathedraal met sluiting wordt bedreigd. Van kardinaal Eijk is men tegenwoordig vooral slecht-weervoorspellingen gewend, daarom is het verfrissend om hem op een andere toon te horen spreken.

Een andere in het oog springende bijdrage is Smeets’ interview met Alex van Galen, scenarioschrijver van de film Redbad, waarin ook Willibrord voorkomt. “Ik realiseer me dat mijn filmpersonages als heiligen worden vereerd,” zegt van Galen, “er zijn heiligen uit de traditie waar ik meteen van overtuigd ben. Ik had het in Lourdes, bij Bernadette Soubirous, of bij het graf van Franciscus van Assisi: daar voel je gewoon iets van een heilige aanwezigheid. Van Willibrord was ik minder overtuigd.” Voor Van Galen kleven er imperialistische belangen aan de missie van Willibrord, die onder bescherming van de Frankische hofmeier Pepijn van Herstal missiewerk deed in ons moeraslandje.
Toch blijft het leven van Willibrord bijzonder. “In elke tijd en voor ieder mens betekent Willibrord verschillende dingen,” besluiten Anton ten Klooster en Fokke Woudema, “wat hetzelfde blijft, is zijn zeggingskracht.”
Willibrord door de Eeuwen is een mooi boek dat geschiedenis en actualiteit op een boeiende manier verbindt. Een boek, kortom, dat de katholiek eraan herinnert dat hij op de schouders van reuzen staat.

Deze recensie verscheen eerder in Katholiek Nieuwsblad
www.katholieknieuwsblad.nl

Anton ten Klooster, Arnold Smeets en Peter-Ben Smit (red.), Willibrord door de eeuwen. Uitg. Berne Media, 205 pp., pb., € 24,90, ISBN 978 9089 7230 00

Verdieping - 11/08/2018

De herkenning

In onze nieuwe rubriek zal u op katholiekutrecht.nl regelmatig een korte overweging kunnen lezen over het Emmaüs verhaal in het kader van de pastorale visie. Deze week is het woord: Paul Brenninkmeijer.

Lucas 24, 29

In Utrecht is er elke derde zondag van de maand en bij de grote feesten een Byzantijnse viering in de Johannes Bernarduskerk. Je moet aan deze andere manier van vieren wel wennen. De Emmaus-gangers meenden ook dat zij met een vreemdeling samen uit Jeruzalem reisden. Totdat zij in diens woorden iets heel vertrouwds herkenden. Die herkenning werd nog sterker toen Hij aangekomen in hun huis met hen het brood brak. Deze bijzondere ontmoeting met Christus gebeurt ook bij onze eucharistieviering. Hijzelf en zijn Moeder zien je in iconen aan met een liefdevolle blik. Het heet met recht: ‘goddelijke liturgie’.

Paul Brenninkmeijer

Verdieping - 11/06/2018

Knoppen aan de boom

Riet Blom is vice-voorzitter van de samenwerkende parochies van Katholiek Utrecht en dat is geen eenvoudige opgave. Het katholieke geloof gaat namelijk door een van de zwaarste periodes in haar Utrechtse geschiedenis. Wie is deze vrouw? En wat beweegt haar om zich in te zetten voor de kerk? Katholiekutrecht.nl sprak met Riet in haar eigen kerk: de Augustinus.

Riet komt uit een katholiek nest. Als meisje woonde ze in De Bilt, maar ging ze in Utrecht naar school. “Mijn ouders waren getrouwd in de Antoniuskerk in Lombok. Hun 25-jarig huwelijksjubileum vierden ze dan ook in de Antonius en vanaf dat moment gingen we als gezin weer in Utrecht naar de kerk. Eerst Lombok dus, maar later de Augustinus.” In de Augustinus komt Riet nu al bijna 40 jaar. “Dat voelt als thuis,” vertelt ze, “ik heb daar altijd het gevoel gehad dat ik welkom was en dat ik mezelf kon zijn en daarmee komt een bepaalt soort rust. Ik kan eigenlijk moeilijk duiden wat het nu precies is.” Ze kijkt om zich heen, naar de kale vloer en de scheuren in de muur. Hoe voelt het voor haar om de Augustinus zo te zien? “Ja, dat is jammer … meer dan jammer. Niet alleen voor mij, maar voor heel veel mensen is dit zo’n bijzondere kerk geweest. Dat zat ‘m gedeeltelijk ook wel in het feit dat het altijd door paters Augustijnen werd geleid. Later hebben ze de Augustinus overgedragen aan het bisdom.” Riet vertelt hoe ze tegenwoordig nog steeds op zaterdag of doordeweeks bij de zusters Augustinessen naar de mis gaat. “Ik voel nog steeds wel een verschil tussen paters en wereldheren en dat gevoel heb ik ook bij de zusters Augustinessen – het is een open blik en een besef dat we allemaal op weg zijn. Ongeacht de functie die wij in het leven moeten vervullen, de één mag voorgaan en de ander mag weer iets anders doen, maar we hebben allemaal een opdracht te vervullen.” Riet heeft veel bewondering voor de Augustijnse levenshouding. “Het is ongelofelijk om te zien wat de zusters nog steeds voor de mensen in Utrecht betekenen. Ze gaan nog altijd bij mensen op bezoek, ze zijn een luisterend oor en iedereen wordt altijd gastvrij ontvangen. Als ik dat zie, dan realiseer ik mij dat wij veel eenvoudiger kunnen leven.”

De Noord-Afrikaanse kerkvader Augustinus (354 – 430) leefde in een tijd waarin het Romeinse Rijk ineenstortte en katholieken zich begonnen te realiseren dat ze niet meer konden steunen op de oude Romeinse instituties. Toen moesten katholieken leren om zich op een nieuwe manier te handhaven in de wereld. Gaan wij ook door zo’n fase en kunnen wij op die manier iets van Augustinus leren? “Ik hoop het,” zegt Riet na een korte stilte, “daar geloof ik wel in. Ik denk niet dat het verhaal hier stopt. Nieuwe vormen is altijd wennen, het is altijd angstig omdat je niet weet in wat voor situaties je terecht kan komen. Tegelijkertijd zijn we altijd blij wanneer het weer lente wordt. We zitten nu misschien in een wintertijd, maar daar komt ook een eind aan.” Ziet Riet dan misschien zo nu en dan al een knop aan de bomen? “Ja, zeker wel,” roept ze glimlachend uit, “ik heb zelf twee dochters. Als ze op vakantie zijn en ze komen langs een kerk, dan gaan ze altijd even naar binnen om een kaarsje op te steken. Dat is voor mij een knop. De vanzelfsprekendheid ervan: even naar binnen om een kaarsje op te steken … Mijn jongste dochter komt regelmatig in New York en als ze daar is gaat ze iedere dag naar de mis in de St. Paul’s Cathedral. Dat is mooi en hoopvol. Het is bijzonder als je het geloof mag doorgeven. Het idee dat iets generaties overstijgt, dat wanneer je iets van je ouders hebt meegekregen dat je dat ook weer kan doorgeven aan jouw kinderen en misschien je kleinkinderen. Dan voel je echt dat je onderdeel uitmaakt van een groter geheel.”

Het is duidelijk dat Riet erg gehecht is aan de Augustinus, maar het voortbestaan van de kerk is nog lang niet zeker. “Elke kerksluiting doet pijn,” beaamt ze, “omdat het een plek is waar mensen de meest belangrijke momenten van hun leven hebben ervaren: dopen, uitvaarten, huwelijken … dat zijn allemaal mijlpalen en het klinkt misschien gek, maar dat zit ook in de stenen. Als de Augustinus dicht moet, dan moet het. Ik zou het heel erg vinden, maar even erg als al die andere mensen die ook hun kerk zien sluiten.” Voor de Gertrudis en de Jacobus is het doek inmiddels al gevallen, maar hoe denkt Riet dat andere mensen daarmee omgaan? “Bij een aantal mensen zit veel boosheid en dat zet zich dan later om in verdriet. Het overstappen naar een andere gemeenschap is soms heel moeilijk, vooral voor oudere mensen. Dan kom je daar voor je gevoel net bij en moet je eerst weer wennen. Het duurt dan gewoon een tijdje voor je weer het gevoel hebt dat je erbij hoort. Als je een nieuwe parochie ingaat is het alsof je opnieuw geënt wordt en daar horen de nodige groeipijntjes bij. Toch is dat ook meteen een kans om opnieuw tot bloei te komen, door nieuwe ontmoetingen, nieuwe vriendschappen en een nieuw begin.”

Tekst en foto’s: Erik Hendrix

Verdieping - 10/17/2018

doormat-sign-greeting-brown-wallpaper-preview

Blijf bij ons

In onze nieuwe rubriek zal u op katholiekutrecht.nl regelmatig een korte overweging kunnen lezen over het Emmaüs verhaal in het kader van de pastorale visie. Deze week is het woord: Hans Harmsen.

Lucas 24, 29

De twee leerlingen ontvangen de vreemdeling gastvrij in hun huis. “Blijf bij ons,” zeggen ze, “want het is bijna avond en de dag loopt al ten einde.” Als ze die vreemdeling niet gastvrij hadden opgenomen, was het verhaal heel anders afgelopen. Dit is het kritieke moment. Als je niet gastvrij bent, kun je Jezus mislopen! Het is goed om ons dat te realiseren zeker in een tijd waarin mensen van buiten nogal eens argwanend worden bekeken. Als je niet gastvrij bent, kun je Jezus mislopen!

Daarom is er een kloosterregel: “Behandel iedereen die op de deur klopt, alsof het Jezus zelf is.”

Hans Harmsen

Verdieping - 10/10/2018

Denken over de toekomst

Het kwam als een donderslag bij heldere hemel toen op 28 mei j.l. bekend werd gemaakt dat de Personele Unie de Catharinakerk aan de bisschop wil voordragen om aan de eredienst te onttrekken. Het nieuws haalde de nationale kranten en een naam die daarin vaak terugkeerde was die van Wouter van Belle. Van Belle werd zo, tegen wil en dank overigens, de gedoodverfde leider van een vooralsnog niet-bestaande opstand. “Ik wil graag meteen duidelijk maken dat ik geen oprichter van een actiegroep ben,” zegt Van Belle, “sterker nog: er ís helemaal geen actiegroep!” Al ruim dertig jaar is Van Belle organist van de Catharinakathedraal en op de vraag wat hij dan wel is, beschrijft hij zich eenvoudigweg als een bezorgde medewerker en parochiaan.

Van Belle spreekt met veel passie over de kathedraal. Op de vraag of Van Belle het eens is met de stelling dat één van de twee binnenstadkerken (dat wil zeggen: de Catharina of de Augustinus) moet verdwijnen antwoordt hij bedenkelijk en weloverwogen: “Niet per se. Ik vind het teruglopend kerkbezoek bijvoorbeeld geen sterk argument. We moeten ons eerst afvragen waar het door komt dat het kerkbezoek terugloopt. Ik zie bijvoorbeeld elders in Nederland, en zelfs hier in Utrecht, voorbeelden van gemeenschappen waar het kerkbezoek helemaal niet terugloopt. Kijk bijvoorbeeld naar de Gerardus Majella. Die kerk loopt goed omdat daar initiatieven worden ontplooid. De broeders van Sint Jan zijn heel actief en weten veel jonge mensen aan te trekken.”

Van Belle vraagt zich hardop af of de Personele Unie (d.w.z. het bestuur van de samenwerkende parochies) werkelijk alle mogelijkheden heeft overwogen in een poging om beide kerken open te houden. “Ik kan me een paar scenario’s voorstellen waarin het helemaal niet nodig is om één van de twee binnenstadkerken te sluiten. Waarom zou een congregatie als de Broeders van Sint Jan de Augustinus niet over kunnen nemen?’ Van Belle noemt een hele reeks aan mogelijkheden, waaronder ook betere contacten met het Ariënskonvikt en haar priesterstudenten. Hij roept in herinnering de oude constructie waarin de rector tegelijkertijd de plebaan van de kathedraal was. “Dit zijn allemaal ideeën, ik zeg niet dat het ook meteen oplossingen zijn, maar het laat zien dat er veel andere mogelijkheden zijn dan meteen sluiten.” Zijn voornaamste bezwaar tegen de sluiting is dat er vanuit de Personele Unie hoofdzakelijk wordt gesproken over te hoge kosten, maar dat er verder geen transparantie is over de eigenlijke berekeningen die daarbij gemaakt worden. “Ook vraag ik me af wat de inhoud van de gesprekken met Museum Catharijne Convent zijn. Wil de Personele Unie de Catharina echt verkopen of krijgt het museum de kathedraal misschien in bruikleen? Die zaken tellen voor mij ook mee.”

Vanuit het bestuur bestaat er ook de wens om met parochianen in gesprek te gaan over de toekomst van de samenwerkende parochies. Vooralsnog ontbreekt het echter vooral aan initiatief aan de basis. Zonder een toegewijde werkgroep van parochianen die zich met de toekomst van de katholieke kerk in Utrecht wil bezighouden, heeft de Personele Unie geen klankbord en geen gesprekspartner. Katholiekutrecht.nl wil daarom graag een oproep doen aan al haar lezers: Bent u in staat om verder te kijken dan alleen de belangen van uw eigen geloofsgemeenschap? Wilt u meedenken over de toekomst van de katholieke kerk in de stad Utrecht? Bent u bereid om onderdeel uit te maken van een werkgroep die op een kritische en constructieve manier met de Personele Unie in dialoog wil gaan over deze thema’s? Stuur dan een mailtje naar communicatie@katholiekutrecht.nl en wij brengen u graag met elkaar in contact.

Tekst en foto’s: Erik Hendrix

Verdieping - 10/03/2018

“maar hun ogen werden verhinderd hem te herkennen”

Ik vind dit een intrigerende zin, aan het begin van het Emmaüs verhaal. Jezus is net onschuldig gedood aan een kruis. Nu blijkt hij mee op te lopen bij zijn verdrietige vrienden. Als een vreemdeling. Kan het sterker! Er is geen herkenning opdat moment. Ik put mijn geloof uit de Verrezen Christus. Hij ziet ons, al voor ik dat zelf in de gaten krijg. Omdat ik met mij zelf bezig ben. Sta ik wel voldoende open voor Zijn aanwezigheid, anders dan verwacht? Hij kan, zo blijkt gaandeweg, goed luisteren én vertellen.

Wat hindert u om Jezus te herkennen in uw leven?

Verdieping - 09/27/2018

Willibrordprocessie 2018

Op zondag 9 september was het weer tijd voor de Utrechtse Willibrordprocessie. Sint Willibrordus (c. 658 – 739) was een Angelsaksische monnik die vanuit Engeland naar het toenmalige Frisia (grofweg wat nu Nederland is) ging om de heidenen te bekeren. Nog steeds wordt hij gezien als één van de belangrijkste heiligen van de Lage Landen. Gelovige Katholieken verzamelde zich gisteren op een mooie najaarsdag bij het beeld van de heilige Willibrordus om gezamenlijk van het Janskerkhof naar de Catharinakathedraal te lopen. Voorop ging de prachtige reliekschrijn waarin delen van het gebeente van Willibrord worden bewaard. “Samen laten wij in vrijheid de vreugde van ons geloof zien,” legt pastoor Boogers uit. “De processie getuigt van onze verbondenheid met Christus, met elkaar en met allen die in Zijn geest leiding geven aan de christelijke gemeenschap. Wij hopen dat de Willibrordprocessie voor alle deelnemers alsook voor de stad Utrecht en alle christenen in ons land een blijde geloofsgetuigenis mag zijn.”

Willibrordlied
Wie komt daar over water aan, met licht voor onze lage landen?
Wie toch heeft heer en onderdaan, belagers van elkaars bestaan,
In vrienden naar Gods hart veranderd?

Die zegt: “God’s hand is niet te kort:
hij maakt dat alles liefde wordt.”
Zijn naam is Willibrord

Wie spreekt een woord dat recht en richt en graaft een bron naar levend water?
Wie geeft aan blinden het gezicht, verandert zwaard en ploeg en zicht,
En maakt het leven tot genade?

Die zegt: “God’s hand is niet te kort:
hij maakt dat alles liefde wordt.”
Zijn naam is Willibrord

Wie breekt er aan het westerstrand de sterke golfslag onzer dagen?
Wie houdt er in dit avondland de stormlamp wachtend in de hand,
Waar god in oplicht soms bij vlagen?

Die zegt: “God’s hand is niet te kort:
hij maakt dat alles liefde wordt.”
Zijn naam is Willibrord

Verdieping - 09/11/2018

Zit er toekomst in traditie?

Katholieken op Facebook hebben waarschijnlijk al opgemerkt dat de homilie van aartsbisschop Sample van Portland op 28 april j.l. viraal is gegaan. In zijn gepassioneerde betoog verdedigt de Amerikaanse bisschop de Tridentijnse mis, of wat men tegenwoordig de “buitengewone vorm van de Latijnse ritus” noemt.

Eeuwenlang was er echter niets buitengewoons aan. In het kielzog van de contrareformatie werd tijdens het concilie van Trente, onder leiding van paus Pius V, de liturgie gestandaardiseerd. In zijn pauselijke bul Quo primum, die in 1570 verscheen, werd alleen nog deze gestandaardiseerde vorm van de Romeinse ritus toegestaan. Hoewel de naam “tridentijns” dus verwijst naar het concilie van Trente, werd het missaal geïnformeerd door veel oudere tradities die tenminste tot 200 jaar daarvoor konden worden getraceerd (maar dus in feite al voor die tijd bestonden). Dat is indrukwekkend, want iets dat zo lang bestaat heeft duidelijk zijn waarde allang bewezen.

Uiteindelijk kwam er een eind aan deze traditie met de komst van de Novus Ordo (ofwel de nieuwe ritus) van paus Paulus VI. Deze kwam voort uit de hervormingen van het Tweede Vaticaanse Concilie in de periode 1965-1969. Met de nieuwe vorm waaide er een frisse wind door de kerk die ontegenzeggelijk veel verbeteringen met zich meebracht. Maar volgens aartsbisschop Sample ging er tegelijkertijd ook iets verloren en hij citeert daarbij uit een motu proprio (Summorum Pontificum) van paus Benedictus XVI waarin hij zegt:

“Er is geen tegenstelling tussen de twee edities van het Romeinse missaal. In de geschiedenis van de liturgie is er sprake van groei en vooruitgang, niet onderbreking. Wat eerdere generaties beschouwden als heilig, blijft heilig en groots, ook voor ons. Het kan niet opeens verboden worden of beschouwd worden als schadelijk. Het betaamt ons allemaal om de rijkdom die is voortgekomen uit het geloof en gebed van de Kerk te behouden en het een gepaste plaats te geven.”

Ondanks de vele positieve vernieuwingen die de Novus Ordo met zich meebracht was er ook een toename van liturgisch misbruik en algemene onverschilligheid. De nieuwe mis dreigde snel te verzanden in een soort alledaagsheid waarbij de omgang met het goddelijke niet meer centraal stond. In zijn homilie breekt de aartsbisschop daarom een lans voor de oude ritus, zonder daarbij overigens de nieuwe ritus te veroordelen. Jonge katholieken worden volgens Sample aangetrokken door de schoonheid, eerbied, transcendentie en een sfeer van gebed en verwondering die de oude ritus karakteriseren.

Ook in de samenwerkende parochies Katholiek Utrecht wordt met regelmaat de tridentijnse mis gevierd. Deze zogenaamde Missa Tridentina Traiectina verhuisde achtereenvolgens van de Rafaëlkerk naar de kapel van de Catharinakathedraal en vervolgens naar het hoofdaltaar waar het inmiddels al een paar keer heeft plaatsgevonden. Priester Koos Smits wordt daarin bijgestaan door een groep enthousiaste en toegewijde acolieten en zangers. Volgens Eric Wolthuis, een acoliet die al heel lang de oude mis dient, staat daarin “elke rituele handeling niet op zichzelf maar is een transcendente uiting van een groter mysterie waarvan we de glans steeds meer kunnen ontdekken”.

Het is nu nog rustig in deze mis, maar ongetwijfeld zal ook in Utrecht de oude liturgie zijn aantrekkingskracht gaan uitoefenen op jonge katholieken. Iedere eerste donderdag van de maand kunt u de mis bijwonen in de Catherinakathedraal aan de Lange Nieuwstraat. U bent van harte welkom (ongeacht uw leeftijd)!

Tekst en foto’s: Erik Hendrix

Verdieping - 05/07/2018

Beloken Pasen

Wat is dat ook alweer? Beloken Pasen. Het woord “beloken” komt van “beluiken”, ofwel: afsluiten. Met Beloken Pasen sluiten we dan ook het Paasoctaaf af. Sinds het jubeljaar 2000 is Beloken Pasen extra bijzonder geworden. In dat jaar riep paus Johannes Paulus II deze dag uit tot het feest van de Goddelijke Barmhartigheid. Dat klinkt indrukwekkend, maar wat betekent het eigenlijk?

De geschiedenis van het feest van de Goddelijke Barmhartigheid begint met een Poolse zuster: Faustina Kowalska (1905-1938). In de jaren ’30 van de vorige eeuw kreeg deze zuster een reeks aan visioenen. Hierin zag zuster Faustina Jezus Christus in de gedaante van de Koning van Goddelijke Genade. In dit visioen was Jezus in het wit gekleed en scheen er rood en wit licht uit zijn borst. Jezus vertelde haar over Beloken Pasen het volgende:

“Op die dag staan de diepste diepten van Mijn tedere barmhartigheid open. Ik stort een hele oceaan van genaden uit over die zielen die tot de fontein van Mijn barmhartigheid naderen. De ziel die te biechten zal gaan en de heilige communie zal ontvangen, zal volledige vergeving van zonden en straf ontvangen. Op die dag staan alle sluizen van de hemel, waardoor de genade vloeit, open.”

Het offer van Christus en de liefde van God zijn echter altijd groter dan iedere zonde die wij als mensen hebben of kunnen begaan. Dat is soms moeilijk voor te stellen in een wereld waarin het kwaad heer en meester is (Jezus noemt Satan immers niet voor niets de ‘prins van deze wereld’ – zie Johannes 12.13). Juist daarom is het goed om stil te staan bij Beloken Pasen als het feest van de Goddelijke Barmhartigheid. Ook onze harten zijn namelijk vaak gesloten voor Gods liefde. Dat is dan ook de tweede betekenis die het woord “beloken” heeft: Op de eerste zondag na Pasen hadden de apostelen zichzelf namelijk opgesloten uit angst voor vervolging:

In de avond van die eerste dag van de week, toen de deuren van de verblijfplaats der leerlingen gesloten waren uit vrees voor de Joden, kwam Jezus binnen, ging in hun midden staan en zei: ‘Vrede zij u! (Johannes 20:19)

Jezus laat zich niet buiten sluiten, zelfs wanneer wij denken de deuren gesloten te houden. Wanneer er een oceaan van genaden over de zielen wordt uitgestort, druppelt er toch altijd wel iets naar binnen.

Voor het ontvangen van het sacrament van boete en verzoening (de biecht) kunt u een afspraak maken met pastoor Huitink of priester Koos Smits. Daarnaast is er op woensdagavond voor de mis van 19:00 altijd biechtgelegenheid in de Sint Catharinakathedraal.

Zuster Faustina Kowalska

Verdieping - 04/05/2018

youtube_adc97ebd55044eda1cf17806b3e3ab2e

Nieuwe film: ‘Paus Franciscus – Een man van zijn woord’

Op 18 mei aanstaande komt er een nieuwe film over Paus Franciscus waarvan deze week de trailer is gepubliceerd. De film draagt de titel: ”Paus Franciscus – Een man van zijn woord’ en is gemaakt door de Duitse en documentairemaker Wim Wenders. De film heeft de intentie om een zeer persoonlijke kant van Franciscus te laten zien, direct tot mensen te laten spreken en gaat volgens de maker veel verder dan een biografische documentaire.

“De paus spreekt direct tot de kijker van de film”

De ideeën en boodschappen van de paus staan centraal in deze film. We krijgen van zeer nabij te zien hoe de paus werkt en hoe hij antwoorden geeft op de problemen in onze maatschappij.

Wim Wenders zegt in een interview met Vatican News: “Zelfs in mijn wildste dromen heb ik durven dromen over het maken van een film over Paus Franciscus, samen met hem. Ik kreeg een brief vanuit het Vaticaan en moest eerst eens diep ademhalen. Het leek me een enorme verantwoordelijkheid, het was in ieder geval anders dan datgene wat ik normaal maak.”

Om de film te produceren zijn verschillende shots met Paus Franciscus gehouden. Het eerste interview is nu ongeveer twee jaar geleden en verschillende opname momenten volgden. Er zijn interviews gehouden in Assisi onder andere en daarna zijn er nog maanden werk nodig geweest om alles tot een geheel te maken. “In de film geven we Paus Franciscus ruim het woord om direct tot de kijker en luisteraar te spreken. Het voelt volgens de maker als een persoonlijk gesprek. De film gaat dan ook niet over Franciscus, maar het is een film met Paus Franciscus”, aldus Wenders. “De paus is dus zeer direct betrokken geweest bij de opnames van de film.”

Hoe en waar de film te bekijken is in mei, en of dat ook in Nederland zal zijn is nog niet bekend. Voor nu moeten we het doen met de trailer waarmee we oog in oog komen te staan met Paus Franciscus.

Verdieping - 03/19/2018

Doordeweekse Vieringen

Maandag
08.00 uur	Aloysius
08.00 uur	Klooster Cenakel
12.00 uur	Augustinus
19.00 uur	Catharina
1e maandag van de maand: 10:00 uur: Kapel Barbarabegraafplaats

Dinsdag
08.00 uur	Aloysius
08.00 uur	Klooster Cenakel
09.00 uur	Rafaëlkerk
09.30 uur	Dominicus – wereldwake
12.00 uur	Augustinus
19.00 uur	Catharina

Woensdag
08.00 uur	Aloysius
08.00 uur	Klooster Cenakel
12.00 uur	Augustinus
19.00 uur	Catharina
1e woensdag van de maand: Rozenkrans om 19.00 uur in de Johannes-Bernardus.

Donderdag
08.00 uur	Aloysius
08.00 uur	Klooster Cenakel
09.00 uur	Rafael
12.00 uur	Augustinus


Vrijdag
08.00 uur	Aloysius
08.00 uur	Klooster Cenakel
09.00 uur	Wederkomst des Heren ochtendgebed
10:00 uur:	Dominicus
12.00 uur	Augustinus
18.00 uur	Rafael: Ambrosiaanse vesper
19.00 uur	Catharina







1e en 3e vrijdag van de maand:
10:00 uur:	San’Egidio, Augustinuskerk.

Zaterdag
08.00 uur	Klooster Cenakel
12.00 uur	Augustinus

Adressen van de kerken

Aloysiuskerk
Adriaen van Ostadelaan 2

Sint Antoniuskerk
Kanaalstraat 198

Sint Augustinuskerk
Oudegracht 69

Sint Catharinakathedraal
Lange Nieuwstraat 36

Sint Dominicuskerk
Palestrinastraat 1

Johannes-Bernardus
Oranje Nassaulaan 2

Nicolaas-Monica-Jacobus (NMJ)
Boerhaaveplein 199

Sint Pauluskerk
Willem de Zwijgerplantsoen 19

Rafaëlkerk
Lichtenberchdreef 4

Wederkomst des Heren / “Buurthuis Bij Bosshardt”
Marco Pololaan 10

Parochiesecretariaat Utrecht

Adriaan van Ostadelaan 4
3581 AJ Utrecht

Openingstijden:
Maandag, Dinsdag & Donderdag: 10.00 – 15.30 uurVrijdag: 09.00 – 12.00 uur
Tel: 030 – 254 6147
E-mail: secretariaat@katholiekutrecht.nl

Links | Privacybeleid | Website door: webheld.nl

Luisteren met je hart

Hoopvol biddend

De muzikale roeping van Paul Houdijk

Groots en meeslepend leven

Willibrord door de Eeuwen

De herkenning

Knoppen aan de boom

Blijf bij ons

Denken over de toekomst

“maar hun ogen werden verhinderd hem te herkennen”

Willibrordprocessie 2018

Zit er toekomst in traditie?

Beloken Pasen

Nieuwe film: ‘Paus Franciscus – Een man van zijn woord’

“De paus spreekt direct tot de kijker van de film”

Doordeweekse Vieringen

Algemeen Contact

Over ons

Nieuws van de parochies

Social Media

Contact