DSCN0296

Denken over de toekomst

Het kwam als een donderslag bij heldere hemel toen op 28 mei j.l. bekend werd gemaakt dat de Personele Unie de Catharinakerk aan de bisschop wil voordragen om aan de eredienst te onttrekken. Het nieuws haalde de nationale kranten en een naam die daarin vaak terugkeerde was die van Wouter van Belle. Van Belle werd zo, tegen wil en dank overigens, de gedoodverfde leider van een vooralsnog niet-bestaande opstand. “Ik wil graag meteen duidelijk maken dat ik geen oprichter van een actiegroep ben,” zegt Van Belle, “sterker nog: er ís helemaal geen actiegroep!” Al ruim dertig jaar is Van Belle organist van de Catharinakathedraal en op de vraag wat hij dan wel is, beschrijft hij zich eenvoudigweg als een bezorgde medewerker en parochiaan.

Van Belle spreekt met veel passie over de kathedraal. Op de vraag of Van Belle het eens is met de stelling dat één van de twee binnenstadkerken (dat wil zeggen: de Catharina of de Augustinus) moet verdwijnen antwoordt hij bedenkelijk en weloverwogen: “Niet per se. Ik vind het teruglopend kerkbezoek bijvoorbeeld geen sterk argument. We moeten ons eerst afvragen waar het door komt dat het kerkbezoek terugloopt. Ik zie bijvoorbeeld elders in Nederland, en zelfs hier in Utrecht, voorbeelden van gemeenschappen waar het kerkbezoek helemaal niet terugloopt. Kijk bijvoorbeeld naar de Gerardus Majella. Die kerk loopt goed omdat daar initiatieven worden ontplooid. De broeders van Sint Jan zijn heel actief en weten veel jonge mensen aan te trekken.”

Van Belle vraagt zich hardop af of de Personele Unie (d.w.z. het bestuur van de samenwerkende parochies) werkelijk alle mogelijkheden heeft overwogen in een poging om beide kerken open te houden. “Ik kan me een paar scenario’s voorstellen waarin het helemaal niet nodig is om één van de twee binnenstadkerken te sluiten. Waarom zou een congregatie als de Broeders van Sint Jan de Augustinus niet over kunnen nemen?’ Van Belle noemt een hele reeks aan mogelijkheden, waaronder ook betere contacten met het Ariënskonvikt en haar priesterstudenten. Hij roept in herinnering de oude constructie waarin de rector tegelijkertijd de plebaan van de kathedraal was. “Dit zijn allemaal ideeën, ik zeg niet dat het ook meteen oplossingen zijn, maar het laat zien dat er veel andere mogelijkheden zijn dan meteen sluiten.” Zijn voornaamste bezwaar tegen de sluiting is dat er vanuit de Personele Unie hoofdzakelijk wordt gesproken over te hoge kosten, maar dat er verder geen transparantie is over de eigenlijke berekeningen die daarbij gemaakt worden. “Ook vraag ik me af wat de inhoud van de gesprekken met Museum Catharijne Convent zijn. Wil de Personele Unie de Catharina echt verkopen of krijgt het museum de kathedraal misschien in bruikleen? Die zaken tellen voor mij ook mee.”

Vanuit het bestuur bestaat er ook de wens om met parochianen in gesprek te gaan over de toekomst van de samenwerkende parochies. Vooralsnog ontbreekt het echter vooral aan initiatief aan de basis. Zonder een toegewijde werkgroep van parochianen die zich met de toekomst van de katholieke kerk in Utrecht wil bezighouden, heeft de Personele Unie geen klankbord en geen gesprekspartner. Katholiekutrecht.nl wil daarom graag een oproep doen aan al haar lezers: Bent u in staat om verder te kijken dan alleen de belangen van uw eigen geloofsgemeenschap? Wilt u meedenken over de toekomst van de katholieke kerk in de stad Utrecht? Bent u bereid om onderdeel uit te maken van een werkgroep die op een kritische en constructieve manier met de Personele Unie in dialoog wil gaan over deze thema’s? Stuur dan een mailtje naar communicatie@katholiekutrecht.nl en wij brengen u graag met elkaar in contact.

Tekst en foto’s: Erik Hendrix

IMG_20180503_190752915

Zit er toekomst in traditie?

Katholieken op Facebook hebben waarschijnlijk al opgemerkt dat de homilie van aartsbisschop Sample van Portland op 28 april j.l. viraal is gegaan. In zijn gepassioneerde betoog verdedigt de Amerikaanse bisschop de Tridentijnse mis, of wat men tegenwoordig de “buitengewone vorm van de Latijnse ritus” noemt.

Eeuwenlang was er echter niets buitengewoons aan. In het kielzog van de contrareformatie werd tijdens het concilie van Trente, onder leiding van paus Pius V, de liturgie gestandaardiseerd. In zijn pauselijke bul Quo primum, die in 1570 verscheen, werd alleen nog deze gestandaardiseerde vorm van de Romeinse ritus toegestaan. Hoewel de naam “tridentijns” dus verwijst naar het concilie van Trente, werd het missaal geïnformeerd door veel oudere tradities die tenminste tot 200 jaar daarvoor konden worden getraceerd (maar dus in feite al voor die tijd bestonden). Dat is indrukwekkend, want iets dat zo lang bestaat heeft duidelijk zijn waarde allang bewezen.

Uiteindelijk kwam er een eind aan deze traditie met de komst van de Novus Ordo (ofwel de nieuwe ritus) van paus Paulus VI. Deze kwam voort uit de hervormingen van het Tweede Vaticaanse Concilie in de periode 1965-1969. Met de nieuwe vorm waaide er een frisse wind door de kerk die ontegenzeggelijk veel verbeteringen met zich meebracht. Maar volgens aartsbisschop Sample ging er tegelijkertijd ook iets verloren en hij citeert daarbij uit een motu proprio (Summorum Pontificum) van paus Benedictus XVI waarin hij zegt:

“Er is geen tegenstelling tussen de twee edities van het Romeinse missaal. In de geschiedenis van de liturgie is er sprake van groei en vooruitgang, niet onderbreking. Wat eerdere generaties beschouwden als heilig, blijft heilig en groots, ook voor ons. Het kan niet opeens verboden worden of beschouwd worden als schadelijk. Het betaamt ons allemaal om de rijkdom die is voortgekomen uit het geloof en gebed van de Kerk te behouden en het een gepaste plaats te geven.”

Ondanks de vele positieve vernieuwingen die de Novus Ordo met zich meebracht was er ook een toename van liturgisch misbruik en algemene onverschilligheid. De nieuwe mis dreigde snel te verzanden in een soort alledaagsheid waarbij de omgang met het goddelijke niet meer centraal stond. In zijn homilie breekt de aartsbisschop daarom een lans voor de oude ritus, zonder daarbij overigens de nieuwe ritus te veroordelen. Jonge katholieken worden volgens Sample aangetrokken door de schoonheid, eerbied, transcendentie en een sfeer van gebed en verwondering die de oude ritus karakteriseren.

Ook in de samenwerkende parochies Katholiek Utrecht wordt met regelmaat de tridentijnse mis gevierd. Deze zogenaamde Missa Tridentina Traiectina verhuisde achtereenvolgens van de Rafaëlkerk naar de kapel van de Catharinakathedraal en vervolgens naar het hoofdaltaar waar het inmiddels al een paar keer heeft plaatsgevonden. Priester Koos Smits wordt daarin bijgestaan door een groep enthousiaste en toegewijde acolieten en zangers. Volgens Eric Wolthuis, een acoliet die al heel lang de oude mis dient, staat daarin “elke rituele handeling niet op zichzelf maar is een transcendente uiting van een groter mysterie waarvan we de glans steeds meer kunnen ontdekken”.

Het is nu nog rustig in deze mis, maar ongetwijfeld zal ook in Utrecht de oude liturgie zijn aantrekkingskracht gaan uitoefenen op jonge katholieken. Iedere eerste donderdag van de maand kunt u de mis bijwonen in de Catherinakathedraal aan de Lange Nieuwstraat. U bent van harte welkom (ongeacht uw leeftijd)!

Tekst en foto’s: Erik Hendrix

Doordeweekse Vieringen

Maandag
08.00 uur Aloysius
08.00 uur Klooster Cenakel
12.00 uur Augustinus
19.00 uur Catharina
1e maandag van de maand: 10:00 uur: Kapel
Barbarabegraafplaats
Dinsdag
08.00 uur Aloysius
08.00 uur Klooster Cenakel
09.00 uur Rafaëlkerk
09.30 uur Dominicus – wereldwake
12.00 uur Augustinus
19.00 uur Catharina
Woensdag
08.00 uur Aloysius
08.00 uur Klooster Cenakel
12.00 uur Augustinus
19.00 uur Catharina
1e woensdag van de maand: Rozenkrans om
19.00 uur in de Johannes-Bernardus.
Donderdag
08.00 uur Aloysius
08.00 uur Klooster Cenakel
09.00 uur Rafael
12.00 uur Augustinus
Vrijdag
08.00 uur Aloysius
08.00 uur Klooster Cenakel
09.00 uur Wederkomst des Heren
ochtendgebed
10:00 uur: Dominicus
12.00 uur Augustinus
18.00 uur Augustinus: Ambrosiaanse vesper
19.00 uur Catharina
1e en 3e vrijdag van de maand:
20:00 uur: San’Egidio, Augustinuskerk.
Zaterdag
08.00 uur Klooster Cenakel
12.00 uur Augustinus

 

Algemeen Contact

Adressen van de kerken

Aloysiuskerk
Adriaen van Ostadelaan 2

Sint Antoniuskerk
Kanaalstraat 198

Sint Augustinuskerk
Oudegracht 69

Sint Catharinakathedraal
Lange Nieuwstraat 36

Sint Dominicuskerk
Palestrinastraat 1

Johannes-Bernardus
Oranje Nassaulaan 2

Nicolaas-Monica-Jacobus (NMJ)
Boerhaaveplein 199

Sint Pauluskerk
Willem de Zwijgerplantsoen 19

Rafaëlkerk
Lichtenberchdreef 4

Wederkomst des Heren / “Buurthuis Bij Bosshardt”
Marco Pololaan 10

Parochiesecretariaat Utrecht

Adriaan van Ostadelaan 4
3581 AJ Utrecht

Openingstijden:
Maandag, Dinsdag & Donderdag: 10.00 – 15.30 uurVrijdag: 09.00 – 12.00 uur
Tel: 030 – 254 6147
E-mail: secretariaat@katholiekutrecht.nl